Alleen al in de bovenste laag bevindt zich zo’n 12 tot 21 miljoen ton plastic!
We weten dat het grootste deel van al het afval in de oceaan uit plastic bestaat. En hoewel dat op zichzelf al schokkend is, komen onderzoekers nu met nóg verontrustender nieuws. Een nieuwe studie onderstreept namelijk dat we de hoeveelheid plastic in de Atlantische Oceaan rigoureus hebben onderschat. Zo blijkt dat er in deze oceaan zeker tien keer meer plastic te vinden is dan gedacht.
Plastic
Plastic-afval vormt een grote bedreiging voor al het leven dat zich in de zee ophoudt. Het kan op tal van manieren in de oceaan terechtkomen, bijvoorbeeld omdat wij het laten slingeren. Maar ook doordat sommige producten kleine kunststofdeeltjes bevatten die door te douchen of met regenwater naar het riool stromen en zo in de zee belanden. Wetenschappers willen graag gaan begrijpen hoeveel plastic er een weg weet te vinden naar de oceaan. En daarom besloten ze het in een nieuwe studie te onderzoeken.
12 tot 21 miljoen ton
Tijdens een expeditie in 2016 bemonsterden de onderzoekers gedurende vier maanden verschillende delen in de Atlantische Oceaan. Dit gebeurde op drie verschillende dieptes, tot ongeveer 200 meter onder het wateroppervlak. Met behulp van ultramoderne spectroscopische beeldvormende technieken, namen ze het water grondig onder de loep. En de bevindingen zijn niet mals. Want alleen al in deze bovenste laag tot 200 meter diep, bevindt zich een slordige 12 tot 21 miljoen ton plastic. Het zijn flinke aantallen. De onderzoekers benadrukken bovendien dat dit slechts drie van de meest voorkomende en meest vervuilende soorten plastic omvat: polyethyleen, polypropyleen en polystyreen. Daarnaast ligt de totale hoeveelheid plastic in de gehele Atlantische Oceaan waarschijnlijk dus nog vele malen hoger.
Onderschat
Het betekent dat er veel meer plastic in de oceaan ronddobbert dan gedacht. En dat is zorgwekkend. “Voorheen slaagden we er al niet in om de massa van het zichtbare, drijvende plastic te stroken met de massa die volgens schattingen sinds 1950 in de oceaan was terechtgekomen,” vertelt onderzoeksleider Katsiaryna Pabortsava. “Dat komt omdat eerdere studies de concentratie ‘onzichtbare’ microplastics onder het oceaanoppervlak niet hebben gemeten. Ons onderzoek is de eerste die dit voor de gehele Atlantische oceaan heeft gedaan, van het Verenigd Koninkrijk tot aan de Falklandeilanden.
Microplastics zijn kleine (vaak microscopische) stukjes plastic. Ze ontstaan doordat grotere stukken plastic afgebroken worden in steeds kleinere stukjes. Dit gebeurt door bijvoorbeeld UV-stralen van de zon of golven die ervoor zorgen dat het plastic-afval slijpt tegen stenen, tegen de zeebodem of tegen ander vuil. Microplastics vormen een wereldwijde bedreiging voor het milieu, met schadelijke gevolgen voor de gezondheid van dieren, mensen en ecosystemen. Microplastics absorberen namelijk verontreinigende stoffen terwijl ze door het water glijden. Vervolgens geven ze deze gevaarlijke stoffen af als ze door dieren worden opgegeten. Hierdoor hopen ze zich op in de voedselketen. Uit experimenten is bovendien gebleken dat microplastics gedragsveranderingen teweegbrengen bij vissen nadat ze de hersenen zijn binnengedrongen.
De onderzoekers gaan er vanuit dat de Atlantische Oceaan ongeveer tien keer meer plastic herbergt dan gedacht. “Als we aannemen dat de concentratie microplastics die we tot 200 meter diepte hebben gemeten representatief is voor de gehele watermassa, dan betekent dit dat de Atlantische oceaan ongeveer 200 miljoen ton plastic zwerfafval bevat,” zegt onderzoeker Richard Lampitt. “Om de gevaren van al dit afval voor het milieu en de mens te bepalen, hebben we goede schattingen nodig van de hoeveelheid en eigenschappen van dit materiaal, hoe het precies in de oceaan terechtkomt, hoe het wordt afgebroken en hoe giftig het is bij de waargenomen concentraties. Onze studie toont nu aan dat wetenschappers een totaal ontoereikend begrip hebben van deze factoren. Het lijkt erop dat eerdere schattingen van de hoeveelheden plastic die er in de oceaan worden gedumpt, enorm zijn onderschat.”
De gevolgen van al dit plastic is op dit moment nog niet goed bekend. Onderzoekers hopen dan ook beter inzicht te krijgen in de omvang en de mogelijke schade die het kan berokkenen. Wat we wel weten, is dat een deel van de in de oceaan terechtgekomen microplastics zich weer een weg naar het vasteland weet te banen: filtervoeders nemen de microplastics op, worden zelf genuttigd door vissen, die op hun beurt weer gevangen worden en op ons bord belanden. Zo komen microplastics niet alleen terug naar het land, maar kunnen ze ook in het menselijk lichaam belanden. Naar schatting krijgen we – door het nuttigen van vissen en schaaldieren, maar ook (kraan)water, zouten en toegevoegde suikers en zelfs het inademen van met microplastics gevulde lucht – op jaarbasis meer dan 74.000 piepkleine stukjes plastic binnen. Welke gevolgen dat heeft voor de gezondheid is nog onduidelijk. Dat plastic een groot gevaar vormt voor de gezondheid van dieren in zee staat ondertussen wel buiten kijf. Zo hebben onderzoekers bijvoorbeeld aangetoond dat één stukje plastic een zeeschildpad al fataal kan worden. Het opruimen van al dat rondzwervende plastic is nog niet zo gemakkelijk. De spaarzame opruimpogingen richten zich meestal op het plastic dat aan het oppervlak zwerft. En zelfs dat is lastig te vangen, zo blijkt wel uit het werk van bijvoorbeeld The Ocean Cleanup, al lijken ze ondertussen wel steeds meer succes te boeken.
