De laatste decennia stijgt de zeespiegel wereldwijd gestaag, met gemiddeld 3 millimeter per jaar. Maar in 2010/2011 daalde de wereldwijde zeespiegel op mysterieuze wijze 7 millimeter. Wetenschappers denken nu te weten hoe dat kan. Australië blijkt de boosdoener: het kleine continent gijzelde oceeanwater.
De zeespiegeldaling zette in 2010 in en hield achttien maanden aan. In die periode daalde de zeespiegel wereldwijd met maar liefst zeven millimeter. Wetenschappers dachten eerst dat La Niña de boosdoener was. La Niña drijft warme, vochtige lucht richting Australië. Die lucht condenseert en resulteert in meer regen op het continent. Maar als La Niña de boosdoener was, dan zouden we de zeespiegeldaling veel vaker moeten zien, aangezien La Niña regelmatig acte de présence geeft.
Samenloop van omstandigheden
Er moest dus meer aan de hand zijn. Wetenschappers gingen op onderzoek uit en ontdekten dat er in 2010/2011 sprake was van een samenloop van omstandigheden. Niet alleen gaf La Niña acte de présence, ook was het oostelijke deel van de Indische Oceaan veel warmer dan het westelijke deel. Hierdoor werd er meer warme, vochtige lucht richting Australië gestuurd. Als klap op de vuurpijl verplaatsten enkele winden rondom Australië zich, zodat deze warme, vochtige lucht naar het binnenland van Australië werd vervoerd. Het continent kreeg door die samenloop van omstandigheden te maken met extreme hoeveelheden neerslag. Sterker nog: deze periode gaat de boeken in als één van de vochtigste in de recente geschiedenis van Australië.
Gebrek aan rivieren
Maar met die samenloop van omstandigheden is nog niet te verklaren waarom de zeespiegel daalde. Want de regen die op het land valt, stroomt toch weer terug naar de oceaan? Normaliter wel. Maar Australië is bijzonder. Het westelijke deel van het binnenland mist de rivieren die nodig zijn om het water weer naar de oceaan te vervoeren. Het oostelijke deel ligt vrij laag, waardoor het water daar als het ware gevangen komt te zitten. Een klein deel van het water verdampte, maar het grootste deel zonk in het oosten in de Australische grond weg of vulde in het westen het Eyremeer.
Welbeschouwd raakten de oceanen dus een deel van hun water kwijt. Het kwam gevangen te zitten op het Australische continent. En dat is de reden dat de zeespiegel daalde, zo concluderen de onderzoekers in het blad Geophysical Research Letters. Het onderzoek laat zien hoe gecompliceerd het klimaat op aarde is. “Het kleinste continent ter wereld kan de zeespiegel wereldwijd beïnvloeden,” stelt onderzoeker Joe Fascullo. “De invloed van dit continent is zo groot dat het continent zelfs tijdelijk de trend van de stijgende zeespiegels door toedoen van een veranderend klimaat, kan overstemmen.” Het is inderdaad een hele prestatie: eentje waartoe alleen Australië in staat is. “Geen enkel ander continent heeft deze combinatie van atmosferische eigenschappen en topografie. Alleen in Australië kan de atmosfeer zoveel heftige tropische buien naar zo’n groot gebied brengen en slaagt de regen er vervolgens niet in om de weg terug naar de oceaan te vinden.”
