Bacterie kan ruiken

Wetenschappers hebben aangetoond dat simpele bacteriën in staat zijn om te ruiken. Ze lieten bacteriën ammoniak produceren en de soortgenoten pikten die geur vlot op. Dat betekent dat de bacterie nu over vier van de vijf menselijke zintuigen beschikt. De ontdekking is bijzonder: men ging er vanuit dat alleen complexere levensvormen konden ruiken.

Het was reeds bekend dat een bacterie in staat is om te zien, te voelen en te proeven. Maar ruiken is toch wel even anders, zo legt onderzoeker Reindert Nijland uit. “Zowel het zintuig als de geuren die de bacterie waarneemt, zijn heel anders. De stoffen die door het reukorgaan worden opgemerkt zijn meestal veel vluchtiger dan de dingen die je kunt proeven. Daardoor kan het reukorgaan ons ook van informatie voorzien over dingen die veel verder weg zijn.”

Tandplak
Bacteriën gebruiken hun zintuigen om chemicaliën waar te nemen. Aan de hand van deze stofjes kunnen ze achterhalen of er andere bacteriën in de buurt zijn. In sommige gevallen slaan de bacteriën de handen bijna letterlijk ineen. Ze produceren een soort slijm (ook wel: biofilm) waarmee ze aan elkaar blijven plakken. Dat kan voor problemen zorgen. Een bekend voorbeeld hiervan is tandplak.

Experiment
De onderzoekers zetten de bacterie b. licheniformis op de kweek. Een deel van de bacteriën had veel voedsel tot zijn beschikking en vermenigvuldigde zichzelf snel. Daarbij lieten de organismen ammoniak vrijkomen. Hierop begonnen de bacteriën die zich in de buurt van dit voedselrijke gebied leefden, slijm te produceren en zich aan elkaar vast te klampen. En dat allemaal dankzij de ammoniak: “Het is verleidelijk om te speculeren dat ammoniak bacteriën informatie verschaft over een nabije bron van voedsel. Ammoniak is namelijk een afvalproduct van bacteriën dat vrijkomt wanneer de organismen het goed hebben. De bacteriën ruiken dit, organiseren zichzelf in een biofilm en bereiden zich zo voor op zowel de competitie met de andere bacteriën als de migratie.”

Evolutie
Het feit dat bacteriën in staat zijn om te ruiken, heeft gevolgen voor ons beeld van de evolutie. “Als hele simpele organismen zoals bacteriën hiertoe in staat zijn dan wijst dat erop dat deze vaardigheid (ruiken, red.) veel eerder evolueerde dan gedacht.”

De onderzoekers hopen mede door dit onderzoek een beter beeld te krijgen van het leventje van de bacterie. Mogelijk kunnen ze dan in de toekomst de vorming van biofilms tegengaan en zo de verspreiding van bacteriële infecties voorkomen.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd