Banaan dreigt binnen tien jaar te verdwijnen

Schimmelziekten verspreiden zich rap en kunnen de bananenindustrie binnen vijf tot tien jaar op de knieën dwingen.

Het is een vertrouwd beeld in de supermarkt: schappen vol met bananen. Jaarlijks wordt er in bijna 120 landen zo’n 100 miljoen ton bananen geproduceerd. Zo op het eerste oog lijkt er geen vuiltje aan de lucht. Maar schijn bedriegt. Want bananen hebben het moeilijk, zo waarschuwen onderzoekers in het blad PLoS ONE. Sterker nog: door toedoen van schimmelziekten kan de bananenindustrie wereldwijd binnen vijf tot tien jaar op z’n gat liggen. Nu reeds zorgen de ziekten ervoor dat de bananenoogst veertig procent lager uitvalt.

Nieuw inzichten
In een poging de banaan van de ondergang te redden, hebben onderzoekers zich op de schimmelziekten gestort die de banaan bedreigen. Het gaat om drie varianten: Pseudocercospora musae, Pseudocercospora eumusae en Pseudocercospora figiensis. Ze kwamen pas in de afgelopen eeuw op, maar vormen inmiddels een constante bedreiging voor de banaan. Het genoom van de eerstgenoemde schimmelziekte werd eerder al in kaart gebracht, maar nu hebben onderzoekers ook die van P. eumusae en P. figiensis bestudeerd. En het levert weer nieuwe inzichten op.

Snoepen uit de cellen van de bananenplant
Zo blijkt uit het onderzoek dat de ziekten niet alleen dodelijk zijn doordat ze het immuunsysteem van de bananenplant uitschakelen. Ze zorgen er tevens voor dat hun stofwisseling gelijk komt te lopen met die van de bananenplant. Hierdoor kunnen de schimmels enzymen produceren die door de celwanden van de bananenplant heen breken. Vervolgens kunnen de schimmels suikers en koolhydraten uit die cellen tot zich nemen. Het onderzoek geeft ons voor het eerst een kijkje in de genen die aan de virulentie van deze schimmelziekten ten grondslag ligt.

Volgens de onderzoekers hebben bananen een 'imago-probleem'. Omdat ze zomer en winter in grote getale in de supermarkt te vinden zijn, zijn mensen zich er niet van bewust dat het zo slecht gaat met deze fruitsoort.
Volgens de onderzoekers hebben bananen een ‘imago-probleem’. Omdat ze zomer en winter in grote getale in de supermarkt te vinden zijn, zijn mensen zich er niet van bewust dat het zo slecht gaat met deze fruitsoort.

Nieuwe behandeling
“We hebben aangetoond dat twee van de drie ernstigste schimmelziekten onder bananen gevaarlijker zijn geworden doordat ze in staat zijn om de stofwisseling van de banaan te manipuleren en de voedingsstoffen van de banaan te gebruiken,” stelt onderzoeker Ioannis Stergiopoulos. “Die parallel lopende veranderingen in de stofwisseling van de ziekteverwekker en de plant zijn tot op heden over het hoofd gezien.” De ontdekking biedt onderzoekers handvatten voor de ontwikkeling van bananenplanten die beter bestand zijn tegen deze schimmels en effectievere behandelingen om de schimmelziekten te voorkomen.

Schimmeldodende middelen
De drie schimmelziekten vormen samen een constante bedreiging voor de bananenplant. Maar de bananenproductie wordt momenteel het sterkst in de weg gezeten door P. figiensis. Alleen door bananenbomen vijftig(!) keer per jaar te bespuiten is de schimmelziekte enigszins onder controle te houden. “Dertig tot 35 procent van de kosten van de bananenproductie zit in schimmeldodende middelen,” stelt Stergiopoulos. “Omdat veel boeren zich geen schimmeldodende middelen kunnen veroorloven, produceren ze bananen van mindere kwaliteit die minder geld opleveren.” En wanneer er wel schimmeldodende middelen worden gebruikt, is het eigenlijk ook weer niet goed, omdat deze een gevaar vormen voor het milieu en de volksgezondheid.

Een bijkomend probleem is het feit dat vrijwel alle bananen die je hier in de supermarkt ziet liggen, Cavendish-bananen zijn. “De Cavendish-bananenplanten komen van oorsprong allemaal voort uit één plant en als klonen hebben ze allemaal hetzelfde genotype en dat is vragen om problemen.” Want een schimmelziekte die één bananenplant eronder krijgt, kan al die andere planten die hetzelfde zijn er ook onder krijgen. Hopelijk komt het zover niet en draagt dit nieuwe onderzoek bij aan een oplossing.

Bronmateriaal

"Genome Sequencing May Help Avert Banana Armageddon" - University of California - Davis

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd