Beste foto van bellen blazend zwart gat gemaakt

Astronomen hebben een bellen blazend zwart gat gefotografeerd. Het is één van de beste beelden die ooit van de enorme bellen die zwarte gaten kunnen uitstoten, is gemaakt.

Op de foto zien we het zwarte gat dat zich in het hart van het sterrenstelsel Messier 87 bevindt. Het zwarte gat dat we hier aantreffen, is één van de zwaarste zwarte gaten ooit ontdekt: het is ongeveer zes miljard keer zwaarder dan de zon.

Nemen
En zo’n zwart gat verorbert dagelijks heel wat materie: om de paar minuten slokt deze materie op die qua massa vergelijkbaar is met die van onze aarde. Een deel van die materie zet het zwarte gat om in straling en ultrasnelle deeltjes.

Geven
Maar zwarte gaten nemen niet alleen: ze geven ook. Een deel van de materie die ze tot zich nemen, geven ze weer af. En wel in de vorm van een hete plasmastroom die zich met bijna de snelheid van het licht uit het sterrenstelsel haast. Maar vroeg of laat moet die plasmastroom vaart minderen en wanneer deze dat doet, ontstaat een grote dunne ballon. Optische telescopen kunnen deze niet waarnemen, maar de LOFAR-telescoop (die op lage radiofrequenties waarnemingen doet) wel.

De bel die het zwarte gat blaast. De ballon is groter dan een compleet sterrenstelsel. De afbeelding links kwam tot stand met behulp van gegevens van optische telescopen en LOFAR. Rechts alleen optisch. Foto’s: via Astron.nl.

Samenwerking
Daarmee bewijst de foto niet alleen waartoe de LOFAR-telescoop allemaal in staat is, maar biedt deze ons ook een nog beter beeld van het doen en laten van het zwarte gat, zo vertelt onderzoeker Francesco de Gasperin. “Het laat de mogelijkheden van LOFAR zien en het biedt overweldigend bewijs voor de sterke interactie tussen het superzware zwarte gat van het sterrenstelsel en de omgeving van het stelsel. Zoals symbiotische soorten leiden het sterrenstelsel en het superzware zwarte gat intiem verstrengelde levens, waarbij het stelsel het zwarte gat voedt met materie en het zwarte gat energie teruggeeft aan het stelsel”.

Piepjong
Uit het onderzoek blijkt ook dat de bellen die het zwarte gat produceert eigenlijk piepjong zijn. Ze zijn slechts 40 miljoen jaar oud: een zucht op de kosmische tijdschaal. Ook zijn de onderzoekers er zeker van dat de bel geen overblijfsel is van een activiteit van lang geleden, maar nog steeds wordt aangevuld met nieuwe deeltjes.

Het kiekje en dan in het bijzonder de kwaliteit ervan is nog indrukwekkender als u bedenkt dat de LOFAR-telescoop momenteel nog getest wordt. “Voor een radiotelescoop is dit één van de moeilijkst waar te nemen gebieden van de hemel,” vertelt onderzoeker Heino Falcke. “Resultaten van zulke hoge kwaliteit zo vroeg in de ontwikkeling van de LOFAR telescoop, dat hadden we niet verwacht.”

Bronmateriaal

"Superzwaar zwart gat blaast enorme bel" - Astron.nl
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door LOFAR.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd