Beste manier om door Rembrandt verstopt portret bloot te leggen, ontdekt

oude man in militair uniform

Wetenschappers hebben ontdekt wat de beste manier is om het onbekende portret dat onder Rembrandts ‘Oude man in militair uniform’ verborgen zit, bloot te leggen. Nu kan dan eindelijk duidelijk worden wat er onder de militair verstopt zit.

Uit eerder onderzoek naar ‘Oude man in militair uniform’ was gebleken dat zich onder het portret een onbekend portret bevindt. Wie er te zien is en of dat portret ook van de hand van Rembrandt is, weten we niet. Voor we de vragen die dit portret nu nog omringen, kunnen beantwoorden, zullen we eerst de beste manier moeten vinden om het onderliggende portret bloot te leggen. En dat is precies wat een internationaal team van onderzoekers nu gedaan heeft.

Kopie
Het onderzoek – dat verschenen is in het blad Journal of Analytical Atom Spectrometry – kent heel wat verschillende stappen. Zo werd er eerst een kopie van het originele schilderij gemaakt. Een stagiaire van het Getty Museum – waar het schilderij te zien is – tekende eerst met een beetje fantasie het onderliggende portret en schilderde daar vervolgens ‘Oude man in militair uniform’ overheen. De replica werd daarna aan een onderzoek onderworpen in mobiele scanners en deeltjesversnellers in Amerika en Europa.

Laagjes verf

Waarom is het in het verleden zo lastig gebleken om te achterhalen wat zich onder portretten van Rembrandt bevindt, terwijl schilderijen van Van Gogh hun geheimen gemakkelijker prijsgeven? “Van Gogh gebruikte verschillende pigmentsoorten voor de lagen van zijn schilderijen, maar Rembrandt meestal dezelfde verven,” legt onderzoeker Matthias Alfeld van de universiteit Antwerpen uit. “Dat maakt het bij Rembrandt veel lastiger de onderliggende laag te onderscheiden.”

Röntgenfluorescentie
Uit het onderzoek blijkt dat röntgenfluorescentie de meest veelbelovende manier is om te achterhalen wat zich onder ‘Oude man in militair uniform’ bevindt. Deze techniek werkt door met röntgenstraling chemische elementen ‘aan te slaan’, waardoor deze even straling afgeven. Door de straling te bestuderen en te meten, kunnen de onderzoekers achterhalen waar welke elementen in de verf zitten en welke kleuren de schilder heeft gebruikt.

Dat röntgenfluorescentie de beste manier is om het verborgen portret bloot te leggen, is goed nieuws. Voor deze techniek maken onderzoekers namelijk gebruik van mobiele scanners. “De resultaten waren veelbelovend, en met de mobiele scanner is het niet nodig het schilderij uit het museum te halen,” vertelt onderzoeker Joris Dik van de TU Delft. “Dat is een groot voordeel.” De onderzoekers hopen binnenkort mobiele scanners op de echte Rembrandt los te laten en te achterhalen wie zich onder de ‘Oude man in militair uniform’ schuilhoudt.

Linksboven: 'Oude man in militair uniform'. Foto: © J. Paul Getty Trust. Rechtsboven: het portret dat de stagiair onder een kopie van de 'Oude man in militair uniform' verstopte. Foto: © J. Paul Getty Trust. Onder: röntgenscans van de replica. Foto's: TU Delft.
Linksboven: ‘Oude man in militair uniform’. Foto: © J. Paul Getty Trust. Rechtsboven: het portret dat de stagiair onder een kopie van de ‘Oude man in militair uniform’ verstopte. Foto: © J. Paul Getty Trust. Onder: röntgenscans van de replica. Foto’s: TU Delft.

Bronmateriaal

"Onderzoekers maken waarheidsgetrouwe replica van Rembrandt" - TUDelft.nl
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door © J. Paul Getty Trust.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd