19 bijzondere weetjes over het menselijk lichaam

Wist je dat eicellen met het blote oog te zien zijn? Dat je ook kunt overleven door een vloeistof in te ademen? En dat sommige mensen een extra bot in de knie hebben? Negentien fascinerende weetjes over het menselijk lichaam.

#1 Knobbel op je gehemelte
Niet alle mensen hebben een glad gehemelte. Ongeveer 20% van alle mensen heeft een botknobbel op het gehemelte. Dit wordt ook wel een torus palatinus genoemd. Deze botknobbel komt vaker voor bij vrouwen en Aziaten. De grootte varieert van enkele millimeters tot enkele centimeters. Een torus palatinus is klein, maar kan in de loop der jaren groeien.

#2 Aanpassingsvermogen van het menselijk lichaam
Mensen die in extreme omstandigheden leven kunnen binnen enkele generaties zich aanpassen aan deze omstandigheden. Zo hebben mensen die hoog in de bergen leven vaak grotere longen. De Bajau leven traditioneel van onderwaterjacht en brengen veel tijd door onder water, waardoor hun milt 50% groter is om zo meer bloed op te slaan. De milt geeft dan gedurende een langere tijd normaal, zuurstofrijk bloed af, waardoor de nomaden langere tijd onderwater kunnen blijven.

De Bajau leven van onderwaterjacht. Ze wonen in houten woningen op palen boven het zeewater.

#3 Reflex bereikt je brein niet
Wist je dat de meeste reflexen je brein niet eens bereiken? De sensorische informatie reist naar het ruggenmerg en het ruggenmerg zendt vervolgens een signaal naar de ledematen om te bewegen. Voorbeeld: je raakt per ongeluk een hete kookplaat aan. Op het moment dat je de pijn voelt, is de hand al op grote afstand van de kooplaat. Of – en dat is wellicht herkenbaar voor jonge ouders – met blote voeten op een LEGO-blokje staan. Ook dan doet je ruggenmerg al het werk.

#4 Mensen produceren geen vitamine C
Mensen zijn een van de weinige zoogdieren die niet in staat zijn om vitamine C te produceren. Andere zoogdieren kunnen vitamine C aanmaken in hun lever. Om suiker om te zetten in vitamine C zijn vier genen nodig, maar mensen hebben er maar drie. Het vierde gen – het zogeheten zogeheten L-gulono-gamma-lactone oxidase gen (GULO) – ontbreekt. Ook apen, vleermuizen, capibara’s, cavia’s en spookdieren missen dit gen. Overigens missen we dit gen niet, want de meeste apen en mensen hebben een vitamine C-rijk dieet.

#5 Flauwvallen als overlevingsmechanisme
Val je flauw als je jouw eigen bloed ziet? Je stelt je niet aan, maar je hebt een overgevoelige vasovagale reactie. Wetenschappers denken dat dit mogelijk een overlevingsmechanisme is, net zoals een opossum die doet alsof hij dood is als hij wordt aangevallen. De buideldieren gebruiken de techniek waarschijnlijk per ongeluk, omdat ze flauwvallen als ze in het nauw worden gedreven.

Een kruiswoordpuzzel is ook echt denksport.

#6 Hard nadenken is ook sporten
Ons brein is de grootste energieverbruiker van ons lichaam. Hersenen bepalen slechts twee procent van ons totale lichaamsgewicht, maar verbruiken dagelijks 320 kilocalorieën. Dat komt neer op ongeveer 20% van de dagelijkse energiebehoefte. Wist je dat jouw brein meer calorieën verbrandt bij langdurige inspanning, zoals het leren van een nieuw muziekinstrument? Hard nadenken is dus ook sporten.

#7 Extra bot in de knie
Niet alle mensen hebben evenveel botten. Het kunnen er 206 zijn, maar ook 208. 39% van de mensen heeft een extra bot in de knie. De fabella is miljoenen jaren geleden verdwenen, maar keert langzaam terug. Ongeveer honderd jaar geleden had nog maar elf procent een extra bot. Mogelijk heeft dit ermee te maken dat mensen langer en zwaarder worden, waardoor er meer druk komt te staan op gewrichten, zoals de knieën. Toch lijkt het extra botje ook nadelen te hebben. Mensen met osteoarthritis hebben gemiddeld vaker een fabella. Het is nog onbekend of de fabella osteoarthritis veroorzaakt. Aziaten hebben het vaakst een fabella, Afrikanen het minst vaak.

Dit piepkleine botje is de fabella

#8 Het eenzame tongbeen
Het tongbeen heeft als enige bot geen directe verbinding met andere botten. Het tongbeen is een klein bot in de vorm van een hoefijzer en ligt in de hals. Als een persoon wordt gewurgd, dan is er een grote kans dat het tongbeen breekt. Vandaar dat een gebroken tongbeen een goed bewijs is van een moord. Overigens kan het tongbeen ook breken als iemand zichzelf ophangt, maar de kans is kleiner.

#9 Eicellen zijn met het blote oog te zien
Eicellen zijn de grootste cellen in het menselijk lichaam. Ze zijn zo groot, dat ze zelfs met het blote oog te zien zijn. In contrast: een spermacel is de kleinste cel. Het kopje van een spermacel heeft een grootte van 5 micrometer bij 3 micrometer. Een eicel heeft een diameter van 100 tot 200 micrometer (µm). Een eicel is even breed als een haar. Nu ben je waarschijnlijk benieuwd: wat is dan de grootste cel bij andere dieren? Dat is de dooier in het ei van een struisvogel. De dooier van een struisvogelei bestaat uit één cel. Het ei weegt ruim een kilo.

#10 Evenveel haren als een chimpansee
Mensen hebben gemiddeld net zoveel haren op hun lichaam als chimpansees. Het grote verschil is dat ons haar korter, dunner en op veel plekken donzig is. Chimpansees hebben lang, dik, zwart haar.

Jij bent net zo harig als een chimpansee

#11 Gebroken sleutelbeen bij de geboorte
Baby’s breken tijdens de bevalling regelmatig een sleutelbeen. Dit gebeurt soms zelfs bewust om een baby door het geboortekanaal te krijgen. Na de geboorte heeft een baby met een gebroken sleutelbeen vaak pijn en beweegt één armpje minder goed. De botdelen groeien gelukkig weer snel aan elkaar. Heb jij een kleine knobbel op één van jouw sleutelbenen? Mogelijk is jouw sleutelbeen dan ook ooit gebroken geweest.

#12 Lage hartslag op het toilet
Ga je naar het toilet voor een grote of kleine boodschap? Dan wordt de tiende hersenzenuw (nervus vagus) gestimuleerd, treedt er een vaatverwijding op en daalt de hartslag. Mensen met een lage hartslag kunnen hierdoor flauwvallen op het toilet. Wist je dat Elvis is gestorven op het toilet? De bekende zanger kreeg een hartinfarct, waarschijnlijk op dat moment veroorzaakt door de verandering in hartslag.

#13 Vloeistof inademen? Geen probleem!
Mensen kunnen een vloeistof inademen, als er maar voldoende zuurstof is opgelost in de vloeistof. Onze longen halen zuurstof uit de lucht, maar kunnen niet voldoende zuurstof halen uit melk of water. In de jaren zestig van de vorige eeuw zijn katten en muizen wekenlang ondergedompeld in een zuurstofrijke vloeistof . De dieren hadden daarna wel ontstekingen in hun longen, maar ze overleefden de onderdompeling wel. Tegenwoordig worden perfluorkoolstoffen (PFC’s) gebruikt om veel te vroeg geboren baby’s te laten ademen, omdat hun longen nog niet genoeg ontwikkeld zijn om lucht te verwerken. Het inademen van een vloeistof is niet eenvoudig. Ten eerste is er het psychologische aspect, want het voelt heel raar om een vloeistof in te ademen. Ten tweede kost het inademen van vloeistof veel energie, waardoor de ribben kunnen scheuren en je dit niet lang volhoudt.

In de sci fi-film The Abyss ademen mensen een speciale vloeistof in om zo te voorkomen dat de longen onder de grote druk bezwijken. Toch is dit geen echte sciencefiction.

#14 Longblaasjes op een tennisveld
De longblaasjes in onze longen hebben een oppervlak van zeventig tot honderd vierkante meter. Dat is bijna even groot als een half tennisveld. De meeste mensen denken dat de longen werken als een ballon, maar longen hebben meer weg van een spons. Daarom hebben longen zo’n groot oppervlak.

#15 Helft van je brein weg? Weinig gevolgen!
Je kunt prima leven met de helft van je hersenen. Er zijn mensen met zulke heftige epileptische aanvallen, dat het verwijderen van een hersenhelft de enige optie is om normaal te functioneren. Er is een boek geschreven over het jongetje Nico, die de helft van zijn hersenen verloor. Na de operatie moest Nico opnieuw leren lopen en kon hij niks in de linkerhelft van zijn gezichtsveld zien, maar verder paste (het brein van) Nico zich uitstekend aan. De linkerhersenhelft nam vrijwel alle functies over van de weggehaalde rechterhersenhelft.

#16 Mensen zijn zebra’s
Onze huid is bedekt met onzichtbare lijnen. Dermatologen noemen dit de lijnen van Blaschko. Hoewel de lijnen normaal niet zichtbaar zijn, kunnen ze wel in beeld komen als er sprake is van een huidafwijking. De lijnen laten de wegen zien waarlangs cellen zich gedeeld hebben tijdens de groei van de foetus tot aan volwassenheid toe. Wil je de lijnen zien? Dan kun je speciaal UV-licht gebruiken om de lijnen van Blaschko te onthullen, maar kijk uit dat je jezelf niet verbrandt.

Lijnen van Blaschko

#17 Huilen met je neus
Als je huilt en je krijgt vervolgens een snotneus (of een vochtige neus), dan komt dit door je tranen. De traanwegen lopen namelijk niet alleen naar de ogen, maar ook naar de neus.

#18 Het brein in je buik
Je maag wordt omringd door meer hersencellen (ongeveer een half miljard neuronen) dan dat er in het brein van een kat (300 miljoen) of hond (160 miljoen) zitten. Dit enterische zenuwstelsel is het eigen zenuwstelsel van het spijsverteringsstelsel. Dit ‘brein in de buik’ controleert de spijsvertering, werkt autonoom, heeft zijn eigen geheugen, heeft eigen reflexen en heeft zelfs zijn eigen zintuigen.

#19 Je stem klinkt anders dan je denkt
Heb je een hekel aan je stem als jij jezelf hoort in een video? Dat kan kloppen, want je hebt een hogere stem. Normaal bereikt jouw eigen stemgeluid op twee manieren je oren: via de lucht, maar ook via je schedel. Tijdens het praten veroorzaken de stembanden trillingen, die via de schedel het binnenoor bereiken. De schedel functioneert als een filter: lagere frequenties gaan er makkelijker doorheen. Hierdoor klinkt onze stem lager dan dat deze in werkelijkheid is. Als je een video bekijkt van jezelf dan hoor je hoe je ‘echt’ klinkt.

Lees ook: 19 fascinerende weetjes over ons zonnestelsel

Bronmateriaal

Archief Scientias.nl
Afbeelding bovenaan dit artikel: Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd