In slechts acht jaar tijd is het prachtige koraal – dat enkel voorkomt in één Australische baai – met maar liefst 70 procent afgenomen.
Als je denkt aan bedreigde koralen, dan denk je waarschijnlijk aan de exemplaren die we in het uitgestrekte Australische Great Barrier Reef vinden. Maar ook op andere plekken hebben koralen het moeilijk. Zo ontdekten onderzoekers dat een fraaie, zeldzame soort die enkel voorkomt in één Australische baai, tevens op het randje van de afgrond bungelt.
Dendronephthya australis
Het gaat om een soort die Dendronephthya australis heet. Dit is een spectaculair koraal, dat door zijn roze stengels en takken lijkt op een paarse bloemkool, gekroond met witte poliepen. De soort leeft op zanderige zeebodems met een sterke stroming. Dat komt omdat ze afhankelijk zijn van de getijstroom voor de aan aanvoer van plankton, waar ze zich mee voeden. Het fraaie koraal vinden we alleen in de Australische baai Port Stephens, gelegen in de staat New South Wales. De baai is een ware trekpleister voor onderwaterfotografen, die zich vergapen aan de pracht en praal van zeldzame koralen zoals Dendronephthya australis.
Uitsterven
Helaas lijkt het er sterk op dat het schitterende bloemkool-achtige koraal het onderspit gaat delven. In 2011 brachten wetenschappers voor het eerst de verspreiding van het zachte koraal in kaart. Toen strekte het koraal zich nog uit over een gebied van 28.600 vierkante meter. Acht jaar later bestudeerden de onderzoekers met behulp van onderwatercamera’s het gebied waar het koraal voorkomt, opnieuw. Het team kwam tot de schokkende ontdekking dat het koraal zich nu nog maar over een gebied van 9.300 vierkante meter uitstrekt. Het betekent dat in slechts acht jaar tijd het prachtige koraal met maar liefst 70 procent is afgenomen.
Het bloemkoolachtige-koraal biedt niet alleen onderdak aan organismen binnen hun complexe structuren, ze ondersteunen ook kleine gemeenschappen van schaaldieren (vlokreeften) die weer op het menu staan van veel andere mariene organismen. Eerdere studies hebben bijvoorbeeld aangetoond dat jongen van de Guldenkop – een straalvinnige vissensoort uit de familie van de zeebrasems – en het bedreigde zeepaardje Hippocampus whitei een voorkeur hebben voor omgevingen waar ook de Dendronephthya australis gedijt. En op die manier draagt het koraal dus ook weer een belangrijk steentje bij aan het lokale ecosysteem.
Wat aan deze bizarre daling ten grondslag ligt? De onderzoekers denken dat zandweging (uitschuring en aanzanding), samen met het ankeren en aanleggen van boten de boosdoeners zijn. “Modellen hebben aangetoond dat er verband bestaat tussen de achteruitgang van het koraal in het afgelopen decennium en zandbeweging,” vertelt onderzoeker Meryl Larkin. Menselijke invloeden aan de kustlijn, zoals de aanleg van jachthavens, hebben de dynamiek van de stroming veranderd. Hierdoor is er een grotere toestroom van zand ontstaan, die de koralen verstikken. “Maar ook andere factoren kunnen kolonies beschadigen en doden,” gaat Larkin verder. “Ankerende boten blijken bijvoorbeeld tevens invloed te hebben.” Andere koralen raakten gewond nadat ze verstrikt waren geraakt in vislijnen. Ook spelen ziekte, vervuiling of problemen met de waterkwaliteit mogelijk een rol.
Overstromingen
Slechts achttien maanden na de laatste telling kregen de bloemkool-achtige koralen opnieuw een klap te verduren. Grote overstromingen in New South Wales in maart van dit jaar zorgden er namelijk voor dat een enorme hoeveelheid zoet water naar de monding van Port Stephens stroomde, waar juist zeewater dominant is. En dit zoete water kan desastreus zijn voor Dendronephthya australis. “Na de overstromingen hebben we op meerdere locaties waar de koralen gedijen, duiken gemaakt,” zo laten de onderzoekers in een verklaring weten. “We ontdekten dat vele koralen uiteengevallen en verdwenen waren. In feite denken we dat maar liefst 90 procent van de resterende koralen zijn verdwenen. Als dit daadwerkelijk zo is, betekent het er nu nog maar 5 procent van het in 2011 in kaart gebrachte koraalgebied over is.”
De onderzoekers maken zich dus wel een beetje zorgen. Volgens hen is het dan ook heel belangrijk om alles eraan te doen om het uitsterven van het prachtige koraal te voorkomen, om zo het evenwicht van de natuur en haar ecosysteem te behouden. “Het is erg verontrustend om te zien hoe snel het koraal afneemt,” zegt Larkin. “Hopelijk benadrukt deze studie de dringende noodzaak om maatregelen te nemen om deze soort te beschermen.”
