Brief Descartes teruggevonden via Google

De 41-jarige Erik-Jan Bos heeft een gestolen brief van de Franse filosoof René Descartes teruggevonden via Google, en dat allemaal vanuit zijn leunstoel thuis in Bunnik. “Ik ben verbaasd over wat simpel zoekwerk op internet teweeg kan brengen”, vertelt Bos aan Discovery News.

Begin dit jaar googelde Bos een zoekopdracht: autograph – letter – descartes. Dat leverde hem ongeveer negenhonderd resultaten op, waaronder veel usual suspects en een aantal oude bekenden. Maar er was ook een resultaat dat een nieuw spoor bevatte.

Bibliotheek
Zijn zoekresultaat voerde Bos naar de bibliotheek van Haverford College in de VS, die de handschriften beheert van de negentiende-eeuwse verzamelaar Charles Roberts. De collectie bevatte naast presidenten, Europese vorsten, generaals en beroemde schrijvers ook een brief van vier pagina’s geschreven door René Descartes (1596-1650) zelf, die hij in mei 1641 in Endegeest bij Leiden schreef aan zijn uitgever Marin Mersenne in Parijs.

Institut de France
Niet lang na zijn ontdekking was Bos een belangrijke gast bij een plechtigheid in Parijs. Zo kon het gebeuren dat Haverford College de brief nu overdraagt aan de rechtmatige eigenaar: het Institut de France. Het Institut of France is in eerste instantie enkel bedoeld voor leden van de Académie Française, ofwel de bewakers van het Franse erfgoed. Zij zijn als enige bevoegd om de boeken die het Institut beheert, mee naar huis te nemen. In de vitrines worden onder andere zeventiende-eeuwse uitgaven van Descartes geëxposeerd.

Nieuwe uitgave
Bos werkt nu samen met Theo Verbeek aan een nieuwe uitgave van Descartes correspondentie. Er zijn achthonderd brieven van Descartes bekend, maar veel zijn verloren gegaan. Verbeek (65) is de grondlegger van het Descartes-onderzoek aan de Universiteit van Utrecht en promootte Bos al eens in het verleden. Verbeek: “Van deze brief wisten we alleen de datum. Hij werpt een bijzonder licht op het netwerk dat Descartes vanuit Nederland onderhield in de twintig jaar dat hij hier woonde.”

Guglielmo Libri
De brief maakte tot ongeveer 1830 deel uit van de verzameling van het Institut of France, tot de Italiaanse graaf Guglielmo Libri enkele duizenden brieven stal en later weer doorverkocht. Zo is de brief vermoedelijk in de Verenigde Staten terechtgekomen. “De handelswaarde van de brief ligt op zo’n 200.000 euro,” aldus Bos en Verbeek.

Bos heeft ondertussen zijn ontdekking van dichtbij bekeken. “Ik had hem groter verwacht, dus het valt een beetje tegen”, zegt Bos. “Maar kalligrafisch gezien is het een zeer scherp en herkenbaar exemplaar.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd