Zelfs de babydino’tjes in de eieren zijn bewaard gebleven. Een enorm zeldzame vondst.
Wetenschappers zijn nabij de Chinese stad Ganzhou in de provincie Jiangxi op een wel heel bijzondere vondst gestuit. Archeologen groeven hier de fossiele overblijfselen op van een 70 miljoen jaar oude oviraptorosauriër; een vogelachtige dinosaurus die floreerde tijdens het Krijt. Met name de houding waarin de onderzoekers de dino aantroffen is spectaculair. Want de oviraptorosauriër was op het moment dat hij stierf bezig met het uitbroeden van tenminste 24 eieren. De bevindingen zijn gepubliceerd in het vakblad Science Bulletin.
De Oviraptorosauria zijn een groep dinosauriërs die met name in Azië en Noord-Amerika leefden. Ze beschikten over een verenkleed en hadden een hoornige bek. Deze dino’s waren nauw verwant aan vogels en stammen mogelijk af van een vliegende of zwevende voorouder die geen vogel was.
De gevonden dinosaurus is helaas niet helemaal compleet. Er missen enkele delen. Maar wat er nog van over is, is toch heel indrukwekkend. Zo laat het fossiel nog goed zien hoe de dinosaurus op de eieren zat. De vermoedelijk volwassen oviraptorosauriër zat in een broedende houding gehurkt op een nest van zeker twee dozijn eieren. Ten minste zeven van deze eieren bevatten nog botjes en gedeeltelijke skeletten van de embryo’s.
Het is een prachtige vondst. “Dinosaurussen die op hun nesten bewaard blijven zijn heel zeldzaam, net als fossiele embryo’s,” stelt onderzoeker Shundong Bi. “Dit is de eerste keer dat we een niet-aviaire dinosaurus vinden, zittend op een nest van eieren waar ook nog eens embryo’s in bewaard zijn gebleven. En dat in een enkel, spectaculair exemplaar.” In wezen hebben onderzoekers niet alleen de resten van een dino opgegraven, maar ook zijn gefossiliseerde gedrag. “Dat is het zeldzaamste van het zeldzaamste,” voegt onderzoeker Lamanna toe. “Hoewel er al eerder een paar broedende oviraptorosauriërs zijn ontdekt, zijn er nog nooit embryo’s in de eieren gevonden. In ons geval stonden de jongen op het punt om uit het ei te kruipen. Dit vertelt ons dat de moederdino een behoorlijk lange tijd op het nest moet hebben gezeten. Ze was een zorgzame ouder die uiteindelijk haar leven gaf terwijl ze haar jongen uitbroedde.”
Eieren
Het team nam de eieren zorgvuldig onder de loep. En daar rolt tevens een interessante conclusie uit. Zo blijkt dat alle embryo’s zich al in een ver ontwikkeld stadium bevonden, al waren sommige jongen net iets meer volgroeid dan een broertje of zusje. Dit suggereert dat eieren van oviraptorosauriërs die op hetzelfde moment zijn gelegd, toch op iets verschillende tijdstippen kunnen uitkomen. Dit kenmerk lijkt onafhankelijk te zijn geëvolueerd bij Oviraptoridae en bij sommige moderne vogels.
Kiezelstenen
Een ander fascinerend aspect is de vondst van enkele kiezelstenen in de buik van de broedende dino. Dit zijn vrijwel zeker gastrolieten: steentjes die opzettelijk worden ingeslikt en die helpen bij het verteren van voedsel. Vandaag de dag gebruiken plantenetende vogels, krokodillen, zeehonden en zeeleeuwen nog steeds gastrolieten voor hun spijsvertering. Dit is echter de eerste keer dat er gastrolieten zijn teruggevonden in een oviraptorosauriër. Het betekent dat deze stenen nieuwe inzichten kunnen verschaffen in wat deze dieren precies aten.
Het is niet helemaal duidelijk hoe de dinosaurus is gestorven. Het feit dat de dino al broedend stierf, wijst er echter op dat het dier een plotseling dood is gestorven. Een noodlottig einde, maar tegelijkertijd een buitenkansje voor onderzoekers. “Het is bizar om te zien hoeveel biologische informatie er alleen in dit ene fossiel is vastgelegd,” zegt onderzoeker Xu. “We zullen nog vele jaren van dit exemplaar leren.”
