Maak kennis met Ceren: het Pompeii van de Maya’s

Pompeii staat niet op zichzelf. Ook de Maya’s hebben zo’n stad die voortreffelijk bewaard is gebleven onder een dikke laag as. Het resultaat is verbluffend.

Het dorpje heet Ceren en ligt in El Salvador. Het vertelt net als Pompeii een verhaal waarin het noodlot keihard toesloeg. En net als Pompeii is dat verhaal uitstekend bewaard gebleven.

Ontdekking
In 1976 rijdt een bulldozer richting een heuvel met maar één missie: die heuvel met de grond gelijk maken. Terwijl de bulldozer daarmee bezig is, stuit deze opeens op iets bijzonders. Jaren van onderzoek volgen en anno 2011 kunnen wetenschappers maar één conclusie trekken: dit is het Pompeii van de Maya’s.

De resten van Ceren. Foto: Mariordo (Mario Roberto Durán Ortiz) (via Wikimedia Commons).
Het jaar 630
In het jaar 630 na Christus moet het noodlot hier zijn toegeslagen. Een nabijgelegen vulkaan barstte uit en bedekte Ceren met een dikke laag as. Dankzij dat as is Ceren uitstekend bewaard gebleven: beter nog dan Pompeii. Vingerafdrukken in kommen, mieren, de resten van muizen en planten: het is er allemaal nog te zien. In totaal zijn twaalf gebouwen blootgelegd. Het gaat onder meer om huizen, voorraadkamers, keukens, tempels en een sauna. En volgens de onderzoekers is er nog genoeg te ontdekken. Onder het as zouden zich nog tientallen gebouwen bevinden en mogelijk zijn er zelfs nog één of twee complete nederzettingen te vinden.

Augustus
Dankzij de goede staat van Ceren zijn onderzoekers zelfs in staat om met ongekende precisie te stellen wanneer de uitbarsting plaatsvond. Waarschijnlijk was het op een avond in augustus, rond een uur of zeven. Hoe ze dat weten? De borden verraden dat het eten al geserveerd was, maar dat de afwas nog moest plaatsvinden. Ook waren de slaapmatten nog niet uitgerold.

De resten van Ceren. Foto: Foto: Mariordo (Mario Roberto Durán Ortiz) (via Wikimedia Commons).
Zoek de verschillen
Hoewel er zo op het eerste gezicht veel overeenkomsten zijn tussen Ceren en Pompeii zijn de verschillen toch echt in de meerderheid. Pompeii was een belangrijke plaats: een stad met invloed. Ceren was dat niet: hier woonden voornamelijk boeren. Een ander groot verschil is dat in Ceren tot op heden geen mensen zijn teruggevonden. In Pompeii wel: de resten van mensen die letterlijk door de vulkaanuitbarsting werden overvallen en als het ware in hun slaap versteenden en sindsdien de tand des tijds doorstaan, staan bij velen in het geheugen gegrift. Ceren heeft dat alles niet. Waarschijnlijk hebben de meeste inwoners zich op tijd uit de voeten kunnen maken. “We weten dat er een feest gaande was toen de eruptie plaatsvond,” vertelt onderzoeker Payson Sheets. De mensen zouden het op een rennen hebben gezet richting het zuiden. Mogelijk liepen ze zelfs over een weg die onlangs in Ceren werd ontdekt. Het is niet ondenkbaar dat in de toekomst nog lichamen worden gevonden. Ouderen of kinderen konden de as misschien niet voorblijven. Maar tot op heden lijkt iedereen Ceren veilig te hebben verlaten.

Cassave
Zoals Pompeii mensen veel geleerd heeft over de Romeinse tijd, zo leert Ceren ons veel over de tijd van de Maya’s. Zo hebben wetenschappers er bijvoorbeeld de restanten van cassave teruggevonden. En niet zo weinig ook: de Maya’s produceerden enorme hoeveelheden. Het is het eerste bewijs dat in dit deel van Amerika op grote schaal cassave werd geteeld.

Op deze foto zijn de lagen as die Ceren bedekten goed te zien. Mariordo (Mario Roberto Durán Ortiz) (via Wikimedia Commons).
UNESCO
Het belang van Ceren wordt onderschreven door het feit dat de archeologische vindplaats op de Werelderfgoedlijst pronkt. En het lijkt erop dat Ceren alleen maar belangrijker wordt. Want nog lang niet alles is ontdekt. Wetenschappers vermoeden dat ze er nog makkelijk een eeuw rond kunnen neuzen en nieuwe dingen kunnen vinden. Wetenschappers en studenten blijven zich dan ook in Ceren vastbijten. Geen wonder: zo’n stilleven blijft fascineren en heeft ons nog heel veel te vertellen.

Ooit woonden hier naar schatting zo’n 200 mensen. Wat is er van ze geworden? Hebben ze het overleefd? Hebben ze een nieuw dorpje gesticht? En hoe zag hun leventje er voor de eruptie uit? Prangende vragen genoeg. Het antwoord ligt te wachten. Het weet zich al zo’n 1400 jaar veilig omsloten door een dikke laag as, maar is nu toch echt wel klaar om ontdekt te worden en onze vraagtekens uit te wissen.

Bronmateriaal

"CU-Boulder team discovers ancient road at Maya village buried by volcanic ash 1,400 years ago" - Colorado.edu
"Joya de Cerén Archaeological Site" - WHC.UNESCO.org
Boek: Before the volcano erupted: the ancient Cerén village in Central America. Door: Payson Sheets. De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door © Colinmac (via WHC.UNESCO.org).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd