‘Chimpansee kan niet onthouden wanneer iets is gebeurd’

Er is niks mis met het geheugen van een chimpansee. Vragen over wat en waar kan het dier – weliswaar op zijn eigen manier – moeiteloos beantwoorden. Maar met één ding heeft de aap moeite: tijd. Een chimpansee kan zich moeilijk herinneren wanneer hij iets heeft gedaan. Dat blijkt uit onderzoek van de universiteit Utrecht dat in PLoS One is verschenen.

Het episodisch geheugen combineert normaal gesproken allerlei feiten: wat is er gebeurd? Wanneer is het gebeurd? En waar? Dankzij die feitjes kunnen we ons een betere voorstelling maken van hoe iets is geweest. Lang dachten wetenschappers dat alleen mensen een episodisch geheugen hadden, totdat ze het vogeltje Aphelocoma californica tegen het lijf liepen. Dit diertje weet precies waar en wat voor voedsel het heeft begraven. Maar de vogel gaat nog een stap verder: hij weet ook wanneer. Zo zoekt hij het voedsel altijd op voordat het gaat rotten.

Wanneer?
Chimpansees kunnen zich ook goed herinneren waar ze voedsel hebben gelaten en wat voor voedsel het was. Maar wisten ze ook nog wanneer ze dat gedaan hebben? De wetenschappers zetten een experiment op om dat te achterhalen.

Experiment
De chimpansees kregen vier bakken te zien. Twee bakken waren leeg, één bak bevatte of appelsaus of yoghurt (hapjes waar chimpansees dol op zijn) en één bak bevatte rode pepers. De wetenschappers lieten de chimpansees een bak kiezen en herhaalden dat vijftien minuten, één of vijf uur later. Maar de bakken bevatten niet elke keer hetzelfde: na één uur was de appelsaus verdwenen en na vijf uur was ook de yoghurt weg. Het enige wat toen overbleef waren de rode pepers en daar zijn de apen niet zo dol op.

Aanpassen
Chimpansees kunnen goed leren en de wetenschappers gingen er dan ook vanuit dat ze hun keuze voor een bak na enkele experimenten wel zouden aanpassen. Ze moesten na enkele keren toch weten dat de appelsaus er een uurtje later niet meer zou zijn. Maar dat was niet het geval. De dieren kozen elke keer voor de container die de vorige keer voedsel bevatte. Het maakte daarbij niet uit hoeveel tijd er verstreken was.

Als chimpansees echt geen episodisch geheugen hebben, betekent dat dat wij mensen dat pas ontwikkeld hebben toen we ons van de chimpansees hadden afgescheiden. Nader onderzoek moet aantonen of de apen echt geen besef van tijd kunnen opslaan. Sommige wetenschappers wijzen er op dat de chimpansee van nature geen voedsel opslaat en dat het onderzoek daarom deze resultaten oplevert. Om er zeker van te zijn dat de dieren niet meer weten wanneer iets gebeurd is, zou het onderzoek anders ingericht moeten worden, zo meent expert Daniel Povinelli. De dieren zouden niet met opgeslagen voedsel geconfronteerd moeten worden, maar bijvoorbeeld moeten leren wanneer bepaalde planten vrucht dragen. Dan is op betrouwbare wijze vast te stellen of de dieren kunnen onthouden wanneer iets gebeurde en wanneer het in de toekomst weer gaat gebeuren.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd