En die geschiedenis begint ook nog eens op een iets andere plek dan werd aangenomen.
Tot die verrassende conclusies komen onderzoekers in het blad Nature Ecology & Evolution. In het paper is te lezen dat de cacaoboom zo’n 1500 jaar eerder dan gedacht al gedomesticeerd werd. En als klap op de vuurpijl gebeurde dat niet in Centraal-Amerika, maar in Zuid-Amerika.
Aardewerk
“Dit nieuwe onderzoek laat zien dat mensen in de bovenste regionen van het Amazonebekken – dat zich uitstrekt tot aan de uitlopers van het Andesgebergte in het zuidoosten van Ecuador – cacao oogsten en consumeerden dat nauw verwant lijkt te zijn aan het type cacao dat later in Mexico werd gebruikt,” vertelt onderzoeker Michael Blake. “En ze deden dat zo’n 1500 jaar eerder. Ook maakten ze daarbij gebruik van aardewerk dat ouder is dan het aardewerk dat gevonden is in Centraal-Amerika en Mexico. Dat suggereert dat het gebruik van cacao – waarschijnlijk als drankje – aansloeg en zich via boeren die cacao verbouwden in wat nu Colombia is, richting het noorden en uiteindelijk richting Panama en andere delen van Centraal-Amerika en het zuiden van Mexico verspreidden.”
Opgravingen
De onderzoekers baseren hun conclusies op opgravingen in Santa Ana in Ecuador. Santa Ana is een belangrijke archeologische vindplaats waar de oudste resten van de zogenoemde Mayo-Chinchipe-cultuur zijn teruggevonden. En de onderzoekers tonen op overtuigende wijze aan dat deze cultuur tussen 5300 en 2100 jaar geleden al gebruik maakte van cacao. Zo zijn er zetmeelkorrels teruggevonden in aardewerk die afkomstig zijn van de cacaoboom. Ook zijn er sporen van theobromine teruggevonden, een bitter smakende alkaloïde die we alleen in gedomesticeerde cacaobomen terugvinden. Daarnaast zijn er fragmenten van oud DNA teruggevonden die onomstotelijk afkomstig zijn van de cacaoboom.
Richting het noorden
Alles wijst er volgens de onderzoekers dan ook op dat mensen in het huidige Ecuador de cacaoboom zo’n 1500 jaar eerder dan de mensen in het huidige Mexico domesticeerden. Eerder onderzoek heeft al uitgewezen dat objecten geproduceerd in Santa-Ana hun weg vonden richting het noorden. Waarschijnlijk handelde de Mayo-Chincipe-cultuur dan ook in cacao, waardoor dit eveneens veel noordelijker kon aanslaan.
Het onderzoek is belangrijk; de cacaoboom heeft op geheel eigen wijze een stempel gedrukt op de geschiedenis van zowel Meso-Amerika als Europa. De cacaoboom was een belangrijk gewas in het pre-Columbiaanse Meso-Amerika. Cacaobonen werden in het gebied gebruikt als betaalmiddel én om een soort chocolademelk van te maken die gedronken werd tijdens (rituele) feesten. In de zestiende eeuw werd cacao vanuit het pas ontdekte Amerika naar Europa verscheept, waar het chocoladedrankje eveneens al snel populair werd onder de elite. En de vraag naar cacaobonen groeide uit tot één van de drijvende krachten achter slavernij in Meso-Amerika.
