In 2018 steeg de concentratie tot zo’n 407,8 ppm (deeltjes per miljoen). Een record.
Hoewel landen in het Parijse klimaatakkoord hebben afgesproken om de door de mens uitgestoten broeikasgassen terug te dringen, blijkt de atmosferische concentratie alleen maar toe te nemen. Sterker nog, de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is zelfs naar recordhoogte gestegen. Tot die verontrustende conclusie komen onderzoekers van de World Meteorological Organization (WMO). “We zien geen enkel teken van vertraging, laat staan een daling van de concentratie broeikasgassen in de atmosfeer, ondanks alle toezeggingen,” concludeert Petteri Taalas, Secretaris-Generaal van de WMO.
Record
De concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer tikte in 2018 de 407,8 ppm (deeltjes per miljoen) aan, terwijl deze in 2017 nog piekte met 405,5 ppm. Deze toename van 2,3 ppm ligt boven het gemiddelde groeipercentage dat we in het afgelopen decennium van jaar tot jaar zagen. Bovendien ligt de toename dichtbij de waarde die we ook tussen 2016 en 2017 hebben gezien (in 2017 was de CO2-concentratie zo’n 2,2 ppm hoger dan in 2016). Dat de concentratie maar blijft stijgen, is best alarmerend. CO2 blijft namelijk eeuwenlang in de atmosfeer – en nog langer in de oceaan – hangen. Als we op deze voet verder gaan zullen de komende generaties volgens het WMO geconfronteerd worden met steeds ernstiger gevolgen van klimaatverandering, waaronder stijgende temperaturen, extreem weer, zeespiegelstijging en verstoring van ecosystemen.
Vóór de industriële revolutie in de 19de eeuw, was de wereldwijde concentratie CO2 ongeveer 280 ppm. De afgelopen 800.000 jaar fluctueerde de CO2 tussen de 180 ppm (ijstijden) en 280 (warme perioden). Maar sinds de afgelopen eeuw veranderen de concentraties snel. Zo zien wetenschappers het aantal CO2-deeltjes per miljoen deeltjes in de atmosfeer steeds verder stijgen. In 1910 bedroeg de CO2 in de atmosfeer 300 ppm. Iets meer dan honderd jaar later, in 2015, overschreden we de 400 ppm; een symbolisch moment. En nu zitten we dus al op 407,8 ppm; dit is 47 procent boven het pre-industriële niveau van vóór 1750.
Methaan en lachgas
Maar bij een stijgende CO2-concentratie houdt het nog niet op. Wetenschappers zagen namelijk ook twee andere belangrijke broeikasgassen – methaan en lachgas – met grotere hoeveelheden dan in voorgaande jaren stijgen. Dat blijkt uit waarnemingen van de Global Atmosphere Watch (GWA) waarvan onderzoeksstations in het afgelegen Noordpoolgebied, berggebieden en tropische eilanden gevestigd zijn. Atmosferisch methaan bereikte een nieuw record van ongeveer 1869 ppb (deeltjes per miljard) in 2018. Dit is zo’n 259 procent boven de pre-industriële basislijn. Tussen 2017 en 2018 is de hoeveelheid methaan sneller gestegen dan tussen 2016 en 2017 en het groeipercentage ligt bovendien boven het gemiddelde van afgelopen decennium. Hetzelfde geldt voor de concentratie lachgas in de atmosfeer, waarvan onderzoekers er onlangs achterkwamen dat we meer van dit broeikasgas de atmosfeer in pompen dan gedacht. De atmosferische concentratie lachgas is in 2018 uit gekomen op 331,1 ppb. Dit is 23 procent boven het pre-industriële niveau.
Actie
De onderzoekers onderstrepen de opvallende en groeiende kloof tussen overeengekomen doelstellingen om de opwarming van de aarde te stoppen en de daadwerkelijke realiteit. “We moeten de overeenkomsten omzetten in actie en ons meer inzetten voor het toekomstig welzijn van de mensheid,” benadrukt Taalas. Want zo’n hoge CO2-concentratie heeft de mensheid nog niet eerder meegemaakt. Het betekent dat we een planeet als deze eigenlijk niet kennen. “Onze aarde kende drie tot vijf miljoen jaar geleden voor het laatst vergelijkbare atmosferische CO2-concentraties,” zegt Taalas. “Destijds was het twee tot drie graden Celsius warmer dan nu. Ook de zeespiegel lag tien tot twintiger meter hoger.”
Het WMO rapporteert in deze studie over de atmosferische concentraties broeikasgassen. En dat is wat anders dan de emissies. Emissies zijn de broeikasgassen die – mede door menselijk toedoen – in de atmosfeer terechtkomen. De concentratie is dat wat na een complexe wisselwerking tussen de biosfeer, lithosfeer, cryosfeer en oceanen in de atmosfeer achterblijft. Ongeveer een kwart van de totale uitstoot wordt geabsorbeerd door de oceanen en nog eens een kwart door de biosfeer.
Onderzoekers voorspellen dat de stijging van broeikasgassen in de atmosfeer in 2019 gewoon door zal gaan. Gemiddeld zullen we dit jaar uit gaan komen rond de 411 ppm. Klimaatonderzoekers verwachten dat de atmosferische CO2 in 2019 het snelst zal toenemen sinds het begin van de metingen, die 62 jaar geleden begonnen. Zo zal de CO2-concentratie in 2019 waarschijnlijk met 2,75 ppm stijgen. Om verdere opwarming van de aarde een halt toe te roepen moet de wereldwijde menselijke uitstoot in 2030 zijn gehalveerd, voordat de uitstoot uiterlijk twintig jaar later tot nul is gedaald. Hoewel er nog een lange weg te gaan is, pleiten onderzoekers voor urgente actie om de gezondheid van de volgende generatie te beschermen.
