CO2-concentratie in de atmosfeer groeit niet meer zo snel dankzij planten

De snelheid waarmee de CO2-concentratie groeit, is in recente jaren wat afgevlakt. En dat hebben we deels te danken aan..planten!

Sinds de tweede helft van de twintigste eeuw neemt de snelheid waarmee de CO2-concentratie in de atmosfeer groeit, toe: van 0,75 ppm per jaar in 1959 naar 1,86 ppm per jaar in 2002. Maar sinds 2002 is de snelheid waarmee de CO2-concentratie stijgt, stabiel (elk jaar zo’n 1,9 ppm per jaar). Dat is met name opmerkelijk als je bedenkt dat mensen nog altijd meer en meer CO2 in de lucht pompen. Die CO2 moet ergens blijven. Grote vraag was: waar? Daar zijn onderzoekers nu dus uit. De vegetatie op aarde blijkt recent meer koolstof uit de lucht te hebben gehaald dan in eerdere decennia het geval was. Tot die conclusie komen onderzoekers in het blad Nature Communications.

Fotosynthese
Hoe zit dat dan precies? Het is één groot sneeuwbaleffect, zo stellen onderzoekers. Wanneer de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer stijgt, gaat de fotosynthese – waarbij koolstofdioxide omgezet wordt in koolhydraten – van een leien dakje. Planten nemen meer koolstof op en ze groeien beter. Die betere groei resulteert weer in meer fotosynthese en dus nog meer koolstofopname.

Ademhaling
Maar planten zijn nog op een andere manier van invloed op de CO2-concentratie in de atmosfeer. De onderzoekers ontdekten dat de ademhaling van de plant de afgelopen jaren niet zo snel toenam als de fotosynthese. Wanneer we het hebben over de ademhaling van de plant dan hebben we het over het proces waarbij planten zuurstof ‘inademen’ en CO2 ‘uitademen’. Deze ademhaling wordt echter beïnvloed door de temperatuur. De afgelopen jaren zien we de temperatuur wereldwijd stijgen, maar recent werd die opwarming – met name in gebieden rijk aan vegetatie – wat vertraagd. Het resulteerde erin dat planten tussen 2002 en 2014 minder CO2 ‘uitademden’. Dus: in deze periode namen de planten meer CO2 op ten behoeve van fotosynthese, maar ademden ze niet meer CO2 uit. “Deze veranderingen verminderden de hoeveelheid antropogene CO2 die in de atmosfeer bleef hangen en vertraagde de accumulatie van atmosferisch CO2,” concludeert onderzoeker Trevor Keenan.

Klimaatverandering
Maar wie denkt dat planten ons van klimaatverandering – en alle gevolgen van dien – kunnen redden, heeft het mis. Want planten mogen dan meer koolstof opnemen: het is lang niet genoeg om klimaatverandering een halt toe te roepen. Modellen suggereren dat planten in de jaren vijftig per jaar tussen de 1 en 2 petagram (1 petagram is 1 biljoen kilo) aan koolstof opnamen. In het eerste decennium van de 21e eeuw was dat tussen de 2 en 4 petagram koolstof per jaar. Ter vergelijking: wij mensen stoten tussen de 9 en 10 petagram koolstof per jaar uit. “We hebben aangetoond dat er meer koolstof wordt opgenomen en die koolstofopname van een plausibele verklaring voorzien,” stelt Keenan. Maar onduidelijk is nog in welke gebieden planten steeds meer koolstof opnemen en hoelang zij nog meer koolstof zullen blijven opnemen.

Het onderzoek laat maar weer eens zien hoe complex het klimaat is. Tevens benadrukt het onderzoek hoe belangrijk het is om de ecosystemen die steeds meer CO2 afvangen te identificeren en te beschermen.