Column: Een dag van 25 uur

We hebben de klok weer een uur teruggedraaid. Maar wat vindt ons brein daar eigenlijk van? Cees Mulder legt uit.

Wie denkt aan de langste dag van het jaar, denkt al snel aan 21 juni. Toch telt deze eerste zomerdag gewoon 24 klokuren, net als de meeste andere dagen van het jaar. De dag dat we van de zomertijd terugschakelen naar de wintertijd is écht de langste dag van het jaar: 25 uur.

Rusland
Vrijwel elke herfst barst weer de discussie los rondom het verzetten van de klok. Werd eerder vaak gepleit voor het afschaffen van de zomertijd, tegenwoordig wordt er vooral gekeken of we de wintertijd niet kunnen afschaffen. Rusland is er dit jaar al mee begonnen. Volgens Medvedev worden de Russen ieder jaar weer ziek en gestrest van het aanpassen aan de wintertijd, en daarom draait hij dit jaar de klok maar eens niet een uurtje achteruit. Bijna 20% van de Nederlanders ziet dit ook wel zitten. Gesteund door de PVV, die dit plan vorig jaar ook al opperde.

Onze biologische klok loopt wat traag. Ons lichaam houdt er dan ook dagen met meer dan 24 uur op na. Foto: openDemocracy (cc via Flickr.com).
Slaap-waakritme
Een discussie die voor een groot deel gaat over onze biologische klok. Een wonderschoon mechanisme dat alles in het lichaam regelt wat een vaste interval heeft. Bijvoorbeeld de neus die om de anderhalf uur het neusgat wisselt waarmee je ademhaalt, de vierwekelijkse cyclus van de eisprong en ook het slaap-waakritme. Dit ritme wordt aangestuurd door de hypothalamus, een klein orgaan dat diep in de hersenen ligt. De biologische klok heeft vooral licht nodig om correct te blijven lopen. Voor de fine-tuning gebruikt het ook andere prikkels van buitenaf, zoals vaste etenstijden. Deze zogenaamde ‘zeitgebers’ zetten onze biologische klok elke dag weer precies gelijk met de 24 uur die een dag duurt.

Dagelijkse jetlag
Het blijkt namelijk dat de meeste biologische klokken van nature een beetje te traag lopen, waardoor de dag in je lichaam iets meer dan 24 uur duurt. Een dag die 25 uur duurt, voelt voor veel mensen opeens heel prettig. Het is de enige dag in het jaar dat de hypothalamus niet keihard moet werken om de dagelijkse mini jetlag weg te werken. Die arme hypothalamus. Hij heeft maar een druk bestaan. Kunnen we hem niet een beetje rust geven? Tuurlijk wel: stoppen met de zomertijd.

De reden waarom de zomertijd in 1977 is ingevoerd is niet om energie te besparen, maar om een uur langer te kunnen recreëren. Dat zou meer geld opleveren. Een uur extra zomeravond doet ook de airco een uur langer werken, waardoor er sowieso weinig energie wordt bespaard. Uit nieuwe onderzoeken blijkt dat het effect van de zomertijd op onze biologische klok groter is dan voorheen werd gedacht. We slapen slechter in de zomer, het vee is van slag en het economische effect is dus te verwaarlozen. Daarom is mijn voorstel: laten we op de laatste zondag van maart de klok gewoon lekker staan op de ‘echte tijd’. Gewoon altijd de ouderwetse wintertijd. Dag zomertijd. Rust voor de hypothalamus.

Eén keer in de twee weken plaatst biologiedocent Cees Mulder een column op Scientias.nl over biologie. Volg Cees ook op Twitter: @BiologieDocent

Bronmateriaal

De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door kamera.obskura (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd