COVID-19 is gemakkelijker uit te roeien dan polio

Maar dan moeten wel voldoende mensen zich laten vaccineren én de verspreiding van nieuw opkomende varianten in de kiem worden gesmoord.

We willen natuurlijk allemaal zo snel mogelijk van corona af. Maar hoe groot is de kans dat het coronavirus straks tot het verleden behoort? In een nieuw onderzoek besloten wetenschappers te bestuderen in hoeverre wereldwijde uitroeiing van COVID-19 mogelijk is. En de resultaten zijn veelbelovend.

Pokken en polio
Om te schatten hoe haalbaar het is dat COVID-19 wordt uitgeroeid, vergeleken de onderzoekers de ziekte met twee andere virale plagen waarvoor vaccins beschikbaar kwamen: de pokken en polio. Pokken was het eerste virus dat door de moderne wetenschap is uitgeroeid. Hoewel polio nog niet volledig van de aardbol is verdwenen, zijn twee van de drie serotypes wel wereldwijd uitgeroeid.

Meer over pokken en polio
Pokken, ook wel variola genoemd, werd veroorzaakt door het variolavirus. Met nog meer doden dan de pest is pokken waarschijnlijk de dodelijkste ziekte geweest in de geschiedenis van de mensheid. Sinds 1977 is de ziekte, dankzij een wereldwijde vaccinatiecampagne, uitgeroeid. Polio is een zeer besmettelijke, virale ziekte die na de Tweede Wereldoorlog om zich heen greep en steeds meer slachtoffers maakte. De ziekte treft met name kinderen onder de vijf jaar. De eerste symptomen van de ziekte – die niet genezen, enkel voorkomen kan worden – zijn koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, braken, pijn in de ledematen en een stijve nek. Eén op de 200 infecties leidt tot onomkeerbare verlamming, meestal van de benen. Dankzij vaccins tegen polio werd de ziekte steeds verder teruggedrongen. Op 25 augustus 2020 werd geheel Afrika definitief poliovrij verklaard door de Wereldgezondheidsorganisatie. Dit nadat het laatste land aldaar, Nigeria, 4 jaar vrij was van nieuwe wilde polio besmettingen. Nog twee landen zijn endemisch: Afghanistan en Pakistan.

De onderzoekers vergeleken technische, sociaal-politieke en economische factoren voor alle drie de infecties. Hierbij hanteerden ze een scoresysteem van drie punten voor elk van zeventien variabelen. Deze omvatten factoren zoals de beschikbaarheid van een veilig en effectief vaccin; levenslange immuniteit; impact van volksgezondheidsmaatregelen; effectief overheidsbeheer zoals het verstrekken van berichtgeving over infectiebeheersing; politieke en publieke bezorgdheid over de economische en sociale gevolgen van de infectie en publieke acceptatie van ingevoerde maatregelen.

De gemiddelde totale scores in de analyses kwamen uit op een 2,7 (43/48) voor pokken, 1,6 (28/51) voor COVID-19 en 1,5 (26/51) voor polio.

Haalbaarheid
Uit deze resultaten blijkt dat wereldwijde uitroeiing van COVID-19 waarschijnlijk haalbaar is. Sterker nog, het zou gemakkelijker moeten zijn dan polio. Wel is de kans ten opzichte van de pokken een stuk minder groot. “Hoewel onze analyse een voorlopig resultaat is, met verschillende subjectieve componenten, lijkt het erop dat COVID-19 uitgeroeid kan worden,” schrijven de onderzoekers in hun studie. “Vooral in termen van technische haalbaarheid.”

Uitdagingen
Overigens bestaan er nog wel enkele grote uitdagingen. Enkele daarvan zijn bijvoorbeeld een slechte acceptatie van vaccins en de opkomst van besmettelijkere coronavarianten, die mogelijk zelfs opgewassen zijn tegen onze vaccins. De grootste uitdagingen liggen dan ook in het veiligstellen van een voldoende hoge vaccinatiegraad en het rap reageren op de opkomst van nieuwe varianten. Andere uitdagingen zijn de hoge initiële kosten (voor vaccinatie en het verbeteren van gezondheidssystemen), zogenoemd ‘vaccin-nationalisme’ wat noodzakelijke internationale samenwerking in de weg kan zitten en het wantrouwen van sommige overheden in de wetenschap.

Wil
Anderzijds bestaat er duidelijk een wereldwijde wil om de pandemie een halt toe te roepen, zo benadrukken de onderzoekers. De enorme omvang van de gezondheids- sociale en economische gevolgen van COVID-19 in het grootste deel van de wereld heeft bijvoorbeeld geleid tot een ongekende belangstelling voor ziektebestrijding en massale investeringen in de zoektocht naar een effectief vaccin. Bovendien zijn er – in tegenstelling tot pokken en polio – in de strijd tegen COVID-19 grootschalige maatregelen ingevoerd. Denk bijvoorbeeld aan lockdowns, grenscontroles, het houden van afstand, contactonderzoek en het dragen van mondkapjes.

Kortom, vaccinatie, coronamaatregelen en de wereldwijde belangstelling om de pandemie te bestrijden (mede als gevolg van de enorme financiële en sociale ravage die door het virus zijn aangericht) zouden de verdwijning van COVID-19 mogelijk moeten maken. Hoewel dat natuurlijk een opluchting is, houden de onderzoekers tegelijkertijd een slag om de arm. “De Wereldgezondheidsorganisatie moet de haalbaarheid en wenselijkheid van een poging om COVID-19 volledig uit te roeien nog wel formeel beoordelen,” concluderen ze.

Bronmateriaal

"Global eradication of COVID-19 probably feasible, and more so than for polio, say public health experts" - BMJ Global Health (via EurekAlert)

Afbeelding bovenaan dit artikel: cottonbro via Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd