COVID-19 kost ongeveer net zoveel als 500 jaar aan pandemie-voorbereiding zou kosten

De paniek en chaos die zich wereldwijd tentoonspreiden, waren niet nodig geweest. Als overheden maar geluisterd hadden…

Vorig jaar kwam de Global Preparedness Monitoring Board (GPMB), onderdeel van de Wereldgezondheidsorganisatie, met een belangrijke waarschuwing. De wereld zou namelijk niet goed voorbereid zijn op de zeer reële kans dat een dodelijke pandemie zich over de planeet zou verspreiden die miljoenen mensen het leven zou kosten, economieën zou ontwrichten en de nationale veiligheid zou destabiliseren. De Raad riep op tot dringende maatregelen. Maar de wereld luisterde niet. En daar plukken we nu helaas de wrange vruchten van.

Collectief falen
De Raad laat zich in een nieuw rapport hard uit over de manier waarop leiders hebben omgesprongen met de uitbraak van de coronacrisis. In het rapport noemen ze dat landen ‘collectief hebben gefaald om voorzorgsmaatregelen, de nodige paraatheid en handelingen serieus te nemen en dienovereenkomstig prioriteiten te stellen’. In veel landen hebben leiders moeite gehad om vroegtijdig beslissende maatregelen te nemen op basis van wetenschap, bewijs en ervaringen. Dit heeft geleid tot een diepgaand en steeds groter wordend tekort aan vertrouwen. “Transparantie en verantwoording zijn essentieel bij de reactie op de COVID-19-pandemie,” zegt Elhadj As Sy, lid van de GPMB. “Vertrouwen is de basis voor de relatie tussen de overheid en de gemeenschap. Maar dat vertrouwen is geschaad wanneer regeringen en leiders hun verplichtingen niet nakomen.”

500 jaar
Volgens het rapport kost COVID-19 nu ongeveer net zoveel als 500 jaar aan pandemie-voorbereiding zou hebben gekost. Volgens de onderzoekers heeft COVID-19 bij wijze van ‘geprofiteerd’ van een wereld in wanorde. En dit heeft geleid tot catastrofale gezondheids- sociale en economische gevolgen. Het virus heeft ondertussen bijna een miljoen mensen gedood en er kunnen er nog veel meer sterven als gevolg van de impact op gezondheidssystemen, voedselvoorraden en de economie. De financiële kosten zullen in de triljoenen bedragen. En dat terwijl de paniek en chaos die zich wereldwijd tentoonspreiden helemaal niet nodig waren geweest als leiders tijdig actie hadden ondernomen en voorzorgsmaatregelen hadden getroffen.

Verspreiding
Het coronavirus raast nog altijd over de wereld. Inmiddels zijn wereldwijd bijna 30 miljoen mensen besmet geraakt en bijna 1 miljoen mensen door toedoen van het virus overleden. Het hardst getroffen zijn de Verenigde Staten (meer dan 6,5 miljoen bewezen besmettingen), India (bijna 5 miljoen bewezen besmettingen) en Brazilië (meer dan 4 miljoen bewezen besmettingen). Bovendien blijkt dat verschillende mensen het coronavirus ook voor een tweede keer hebben opgelopen. De uitbraak van het coronavirus onderstreept meer dan ooit hoe belangrijk het is om de volksgezondheid te beschermen. Landen over de hele wereld doen er dan ook alles aan om een werkend vaccin te ontwikkelen. En dat gaat redelijk voorspoedig. Zo bleek het door Nederland bestelde vaccin dat aan de universiteit van Oxford is ontwikkeld een krachtige en tweevoudige immuunreactie op te roepen. En ook een Amerikaans en Chinees vaccin lijken ervoor te zorgen dat mensen afweerstoffen tegen SARS-CoV-2 aanmaken en dus enige bescherming te bieden tegen het virus dat nog altijd volop rondwaart.

In het rapport valt ook te lezen dat voornamelijk onze samenwerking tekort schiet. Hoewel COVID-19 heeft aangetoond dat de wereld nauw met elkaar verbonden is, blijkt de grootste uitdaging van de pandemie de haperende multilaterale samenwerking te zijn. Het leiderschap van bijvoorbeeld de G7, G20 en multilaterale organisaties wordt belemmerd door geopolitieke spanningen. De Raad roept leiders dan ook op om hun inzet voor het multilaterale systeem te hernieuwen. “Het verzwakken en ondermijnen van de multilaterale actie zal ernstige gevolgen hebben voor de mondiale bescherming van de gezondheid,” zo schrijven de onderzoekers in het rapport. Ofwel, niemand is veilig totdat iedereen veilig is. “Virussen respecteren geen grenzen,” zegt Gro Harlem Brundtland, lid van de GPMB. “De enige uitweg uit deze verwoestende pandemie is langs de weg van collectieve actie, die een sterk en effectief multilateraal systeem vereist.”

Wereldeconomie
Het rapport benadrukt hoe de verwoestende sociale en economische gevolgen van pandemieën – die met name voor kwetsbaren en kansarmen te voelen zijn – vaak worden onderschat. De sociaaleconomische gevolgen van COVID-19 zullen naar verwachting zelfs over enkele decennia nog voelbaar zijn. En dat heeft waarschijnlijk voornamelijk zijn weerslag op de jongere generatie. “De pandemie heeft aangetoond dat niet alleen onze gezondheidssystemen kwetsbaar zijn, maar ook onze wereldeconomie,” zegt GPMB-lid Jeanette Vega. “De impact van COVID-19 is enorm en heeft geleid tot een sterke toename van gezondheids-, sociale en economische ongelijkheden. Laten we hopen dat we deze keer een les leren en investeren in een betere staat van paraatheid om soortgelijke tragedies in de toekomst te voorkomen.”

Beter voorbereid
Het rapport benadrukt dat de wereld het zich niet kan veroorloven om bij een volgende noodsituatie wederom onvoorbereid te zijn. “We kunnen niet langer alleen zeggen dat er iets moet gebeuren,” waarschuwt Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. “Dit zal niet de laatste pandemie zijn, noch de laatste wereldwijde noodsituatie op het gebied van gezondheid.” Het rapport belicht de maatregelen die genomen moeten worden om een einde te maken aan de coronacrisis én hoe we een volgende catastrofe moeten afwenden. Dit vraagt verantwoord leiderschap, betrokken burgerschap, sterke en flexibele systemen, duurzame investeringen en een robuust en mondiaal bestuur.

Het rapport benoemt de specifieke verplichtingen en acties voor leiders en burgers. Alleen als we daaraan voldoen kunnen we de gezondheid van iedereen veiligstellen. “Als we nu de juiste politieke en financiële investeringen doen, kunnen we toekomstige pandemieën beperken of voorkomen,” zegt Adhanom Ghebreyesus. “Op die manier kunnen we onze toekomst, en die van toekomstige generaties, beschermen.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd