Kan crowdfunding het mysterie van KIC 8462852 oplossen?

De ster doet raar. En hoe is dat te verklaren? Er is al van alles geopperd: van kometen tot een buitenaardse beschaving die rond de ster aan het werk is. Maar wat is er nu werkelijk gaande? Een crowdfundingsactie moet helderheid verschaffen.

Het verhaal van de ster KIC 8462852 – bijgenaamde Tabby’s ster – begint in oktober 2015. Ruimtetelescoop Kepler richt de ogen op Tabby’s ster in de hoop een tijdelijk en terugkerend dipje in de lichtcurve van de ster te spotten. Zo’n dipje kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet. En jawel, ook de lichtcurve van Tabby’s ster vertoont ‘dipjes’. Maar wel heel bijzondere dipjes: ze zijn onregelmatig, zowel qua timing als qua grootte. Zo zien onderzoekers tussen dag 788 en 795 van de Kepler-missie de helderheid van de ster met 15 procent afnemen. En tussen dag 1510 en 1570 neemt de helderheid zelfs met 22 procent af. Dat laatste is abnormaal: wanneer een exoplaneet voor de ster langs beweegt, houdt deze maar een fractie van het licht van de ster tegen.

Verklaringen
Wat is hier aan de hand? In de maanden die volgen, passeren verschillende verklaringen voor het bijzondere gedrag van de ster de revue:
– Er is intelligent leven in de buurt van KIC 8462852 te vinden en die buitenaardse wezens zijn aan het bouwen geslagen rond de ster. “Als een buitenaardse beschaving iets zou bouwen, dan zou dit overeenkomen met de data die we nu zien,” stelde astronoom Jason Wright. Maar wat hebben de aliens dan gebouwd? Nou, misschien een Dyson-bol: een bol die bestaat uit een systeem van satellieten die de energie van een ster opvangen. Zo’n bol houdt een deel van het licht van de ster tegen en zou de vreemde dipjes in de lichtcurve kunnen verklaren.
– Er is sprake van een planetaire botsing.
– Rond de ster bevindt zich een grote groep exo-kometen.

Zijn exo-kometen de boosdoeners? Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.
Zijn exo-kometen de boosdoeners? Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.

Onderzoek
Inmiddels zijn verschillende van deze hypothesen nader onderzocht. Zo is er – zonder succes – gezocht naar radiosignalen en laserpulsen afkomstig van die vermeende buitenaardse beschaving. “De hypothese dat er een buitenaardse megastructuur rond KIC 8462852 te vinden is, valt rap uiteen,” zei onderzoeker Douglas Vakoch hier eerder over. En ook een planetaire botsing sluiten onderzoekers zo langzamerhand uit: dan zou er rond de ster veel stof en puin moeten zwerven, maar infraroodmetingen laten zien dat daar geen sprake van is. Al met al is er dus nog steeds geen overtuigende theorie die de bijzondere lichtcurve van Tabby’s ster kan verklaren. Vandaar dat de ster ook wel – en de frustratie van onderzoekers klinkt daar een beetje in door – de meest mysterieuze ster in ons sterrenstelsel wordt genoemd.

Nader onderzoek
En dat zit Tabetha Boyajian – één van de astronomen die de bijzondere lichtcurve als eerste beschreef en naar wie Tabby’s ster vernoemd is – dwars. Ze is vastberaden het mysterie op te lossen. “Deze ster is uniek,” vertelt ze aan Scientias.nl. Maar om te achterhalen wat er precies gaande is rond KIC 8462852 moet deze langdurig (zeker een jaar) gemonitord worden. Niet door Kepler, want die ruimtetelescoop is inmiddels met andere dingen bezig. Boyajian en collega’s willen daarom een beroep doen op het Las Cumbres Observatory Global Telescope Network (LCOGT): een wereldwijd netwerk van telescopen op aarde. Die telescopen zijn misschien niet zo krachtig als Kepler, maar zeker in staat om de ‘dipjes’ te spotten, de duur van de ‘dipjes’ vast te stellen en uiteindelijk te achterhalen waar die dipjes door veroorzaakt worden.

Crowdfunding
Maar een jaar lang gebruik maken van LCOGT is prijzig. En dus zette Boyajian een crowdfundingsactie op. En met succes. “Ik ben compleet overweldigd door de steun van het publiek voor dit project,” vertelt ze. Binnen 30 dagen werd er meer dan 100.000 dollar gedoneerd. Momenteel wordt de ster al met LCOGT in de gaten gehouden (het observatorium heeft Boyajian en haar team 200 uur observatietijd cadeau gedaan) en reeds aan het eind van deze zomer beginnen de observaties die door crowdfunding mogelijk zijn gemaakt.

“We willen de ster opnieuw zien ‘dippen’, maar omdat de ster dat niet regelmatig doet, weten we niet of dit gaat gebeuren”

Dippen
Met de Kickstarter-donaties kunnen de astronomen de ster een jaar lang observeren. “Maar we hebben eigenlijk nog meer tijd nodig,” vertelt Boyajian. Kepler bestudeerde KIC 8462852 vier jaar en zag de ster ongeveer 5 procent van de tijd ‘dippen’. Dat is dus niet zo veel. “We willen de ster opnieuw zien ‘dippen’,” vertelt Boyajian. “Maar omdat de ster dat niet regelmatig doet, weten we niet of dit gaat gebeuren.” Het kan dus best dat de ster in het komende jaar niet dipt. Maar dan is alles zeker niet voor niks geweest. Zelfs zonder dipjes zullen de observaties nieuwe gegevens opleveren die ons een beter beeld geven van de ster en zo hopelijk bijdragen aan het oplossen van dit mysterie.

In afwachting van nieuwe gegevens houden de onderzoekers in ieder geval alle opties open. Tevens sluiten ze niet uit dat de observaties straks alle natuurlijke verklaringen van tafel vegen. De astronomen noemen dat “het meest opwindende resultaat”, maar benadrukken dat dat niet automatisch leidt tot de conclusie dat er buitenaards leven rond KIC 8462852 is. Wellicht spelen rond de ster wel processen die ons nog helemaal onbekend zijn. Boyajian kan in ieder geval niet wachten op de eerste nieuwe gegevens. “Meer te weten komen over ons universum en hoe dingen werken is van essentieel belang als we onze plaats in het heelal – hoe kwamen we hier en hoe ziet onze toekomst eruit? – willen begrijpen.”

Bronmateriaal

-

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd