De nanosatellieten onthullen belangrijke informatie over zonnevlammen.
Slechts een paar jaar geleden was menig astronoom nog sceptisch over CubeSats. Want konden deze kleine satellieten wel op betrouwbare wijze wetenschappelijke informatie verzamelen? Maar nadat de nanosatellieten werden ingezet bij meerdere ruimtemissies, bewezen ze al gauw hun waarde. “Kleine, relatief goedkope CubeSats kunnen gegevens verzamelen die een specifiek niche vullen,” zegt onderzoeker Christopher Moore. “Daarnaast zijn de gegevens consistent met grotere satellieten, die veel duurder zijn.”
MINXSS
Een voorbeeld van een CubeSat die zijn vermogen bewezen heeft om met bruikbare data op de proppen te komen, is de Miniature X-ray Solar Spectrometer (MinXSS). Deze CubeSat had als taak om röntgenstralen van de zon te meten. MINXSS-1 werd in december 2015 gelanceerd en cirkelden ongeveer twaalf maanden lang rond de aarde. Zijn tweelingbroer – MINXSS-2 – koos vervolgens drie jaar later het luchtruim.
Röntgenstraling
“MINXSS meet röntgenstralen van de zon tussen de 0,5 tot 12 kilo-elektronvolt bij een gematigde spectrale resolutie,” legt Moore uit. “Dit spectrale gebied is erg belangrijk om meer te weten te komen over het atmosferisch plasma.” De zachte röntgenstralen bevatten informatie over de temperatuur, dichtheid en chemische samenstelling van materiaal in de atmosfeer van de zon. Hierdoor kunnen wetenschappers achterhalen hoe bijvoorbeeld zonnevlammen tijdens rustige periode het omringende materiaal in de corona verwarmen. “De MINXSS gegevens zullen ons helpen om de fysica achter zonnevlammen te begrijpen,” vat Moore samen.
Rond de millenniumwisseling werd de allereerste nanosatelliet of CubeSat gelanceerd. Inmiddels zijn we bijna 20 jaar verder en hebben al meer dan 1000 van deze piepkleine satellieten het luchtruim gekozen. De interplanetaire missie is niet langer enkel het domein van grote, logge satellieten: de CubeSat wil ook mee. Meer weten over deze innovatieve ruimtesondes? Lees dan ook eerder verschenen achtergrondverhaal over hoe CubeSats het zonnestelsel veroveren!
Kostenbesparend
En de gegevens van de twee CubeSats doen zeker niet onder voor grotere satellieten. Het succes van MINXSS-1 werd zelfs bekroond met de ‘SmallSat 2016 Missie van het jaar’-prijs. En dat terwijl de twee slechts tussen de 1 miljoen en 2 miljoen hebben gekost; een schijntje in vergelijking met grotere sondes. De MINXSS satellieten zijn uitgerust met een aantal slimme trucs om kosten te drukken. Zo beschikken ze bijvoorbeeld over een uitschuifbaar meetlint dat dienst doet als radioantenne.
Het ziet er naar uit dat we nog lang niet het laatste van CubeSats hebben gehoord. Want zowel grote ruimtevaartorganisaties spelen met het idee om CubeSats in meer ruimtemissies in te zetten. Zo werkt ESA momenteel aan de Hera-missie die naast een ruimtesonde uit twee CubeSats zal bestaan. En NASA denkt erover om in 2023 enkele mee te laten liften met de Europa Clipper: een ruimtesonde die onderzoek gaat doen naar Jupiters maan Europa. Laten we deze kleintjes dus zeker niet onderschatten!
