Cultuur bepaalt de toon van denkbeeldige stemmen

stemmen

Mensen met schizofrenie horen soms stemmen. Maar in Afrika klinken die stemmen heel anders dan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. Blijkbaar is de toon van de stemmen cultureel gebonden.

De onderzoekers ondervraagden 60 proefpersonen die schizofrenie hadden. De proefpersonen waren afkomstig uit de Verenigde Staten, Afrika en India. De onderzoekers vroegen ze hoe veel stemmen ze hoorden, hoe vaak ze die stemmen hoorden en hoe de stemmen klonken. Ook kregen de proefpersonen opdracht om aan te geven waar de stemmen volgens hen door veroorzaakt werden. “We vroegen de proefpersonen of ze wisten wie ze hoorden spreken, of ze de conversatie aangingen met de stemmen en wat de stemmen zeiden. We vroegen ook wat de proefpersonen het minst prettig vonden aan de stemmen, of ze enige positieve ervaringen hadden met de stemmen en of de stemmen spraken over seks of God,” vertelt onderzoeker Tanya Luhrmann.

Overeenkomsten
In veel opzichten kwamen de ervaringen van de proefpersonen overeen. Veel van de geïnterviewden hoorden zowel goede als slechte stemmen, voerden gesprekken met de stemmen en hoorden fluisterstemmen of gesis dat ze niet konden plaatsen. Sommigen spraken over het horen van God, terwijl anderen aangaven het gevoel te hebben dat de stemmen ze aanvielen.

“Sommigen spraken over het horen van God, terwijl anderen aangaven het gevoel te hebben dat de stemmen ze aanvielen”

Verschillen
Maar er was ook een opvallend verschil tussen de proefpersonen. Zo gaven veel Afrikaanse en Indiase proefpersonen aan voornamelijk positieve ervaringen te hebben met de stemmen in hun hoofd. Ze omschreven de stemmen vaak als speels en weinig dreigend. Onder de Amerikanen was geen enkel individu dat aangaf de stemmen als positief te ervaren. Ook gaven de Amerikanen vaker aan dat de stemmen gewelddadig en haatdragend waren. Wanneer Amerikanen over hun stemmen spraken, vielen woorden als ‘marteling’ en ‘oorlog’. Wat ook opviel, was dat de Amerikanen meestal niet wisten wie er tot ze sprak en dus niet zo’n persoonlijke relatie met de stemmen hadden. In het geval van de Indiase en Afrikaanse proefpersonen was dat heel anders. Meer dan de helft van de Indiase proefpersonen gaf aan dat de stemmen van familieleden waren die ze opdroegen om iets te doen. Maar weinig Indiase proefpersonen beschreven de stemmen als een medisch of psychiatrisch probleem, terwijl alle Amerikanen dat wel deden. Onder de Afrikanen – afkomstig uit een gebied waarin mensen aannemen dat geesten kunnen spreken – werden de stemmen ook weinig in verband gebracht met een afwijking in de hersenen. Ook deze proefpersonen waren vrij positief over de stemmen en een groot deel van de proefpersonen gaf aan God te horen.

Cultuur
Blijkbaar wordt de toon van de stemmen die mensen met schizofrenie horen, bepaald door hun culturele achtergrond. Luhrmann denkt dat wel te kunnen verklaren. Ze wijst erop dat Europeanen en Afrikanen geneigd zijn om zichzelf te zien als individuen die gedreven worden door hun eigen identiteit, terwijl buiten de westerse wereld het brein en het zelf sterker verweven is met anderen. Vandaar dat de stemmen in Amerika als een bedreiging worden gezien: proefpersonen kunnen ze niet controleren en de stemmen dringen de privésfeer binnen. In India en Afrika ervaren mensen de stemmen als minder bedreigend en vervelend, omdat het in een wereld waarin alles met elkaar verweven is en verband houdt niet onlogisch is dat deze stemmen klinken.

Het onderzoek bewijst dat de nare, gewelddadige stemmen die sommige mensen horen geen onvermijdelijke eigenschap van schizofrenie zijn. Cultuur geeft een draai aan de stemmen. En dat is waardevolle informatie voor mensen die zich bezighouden met therapieën voor mensen met schizofrenie.

Bronmateriaal

"Hallucinatory 'voices' shaped by local culture, Stanford anthropologist says" - Stanford.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Meg Wills (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd