Alles wijst erop dat Leonardo da Vinci zijn idee voor de Vitruviusman niet helemaal in zijn eentje bedacht.
Dat schrijft architect Claudio Sgarbi in een aantal papers dat later deze winter uitkomt. Hij baseert zijn conclusies op tamelijk overtuigend bewijs, zo schrijft Toby Lester – schrijver van het onlangs uitgekomen boek Da Vinci’s Ghost – in het Smithsonian Magazine.
Boek
Zo’n 25 jaar geleden ontdekte Sgarbi een exemplaar van ‘De Architectura libri decem‘. Het is een serie bestaande uit tien boeken over architectuur, geschreven door de architect Vitruvius. Het was heus niet voor het eerst dat zo’n oud exemplaar opdook, maar al snel bleek dat dit exemplaar toch heel bijzonder was.
Vitriviusman
In het boek trof Sgarbi namelijk een tekening aan die sprekend leek op de Vitruviusman waarmee Leonardo Da Vinci de perfecte lichaamsverhoudingen in kaart bracht. Da Vinci deed dat aan de hand van ‘De Architectura libri Decem‘. Volgens dit boek was het mogelijk om het menselijk lichaam zowel in een cirkel als in een vierkant te plaatsen. Maar niemand was er nog in geslaagd om dat ook daadwerkelijk te doen. Tot Da Vinci zich erover boog. Tenminste: dat dachten we altijd.
Foutjes
In eerste instantie dacht Sgarbi natuurlijk dat de eigenaar van het gevonden exemplaar van ‘De Architectura libri Decem‘ Da Vinci had nageaapt. Maar toen hij de tekening nog eens goed bekeek, zag hij iets opvallends. De tekenaar was meerdere malen aan de tekening begonnen en had ook regelmatig foutjes gemaakt en deze gecorrigeerd. Voor Sgarbi het bewijs dat de tekenaar van deze Vitruviusman Da Vinci niet na had gedaan. Hij was hier zelf het wiel aan het uitvinden. En het feit dat de tekening van deze tekenaar zo sterk op die van Leonardo leek, wees er eerder op dat Da Vinci deze tekening had nagemaakt.
Natuurlijk bleven er toen nog wel wat losse eindjes over, zo schrijft Lester. Want wie had deze eerste tekening dan gemaakt? En hoe kwam Da Vinci eraan? Sgarbi denkt het wel te weten. Da Vinci was bevriend met een expert op het gebied van Vitruvius: de architect Giacomo Andrea da Ferrara. Sgarbi vermoedt dat ze samen aan de tekeningen werkten en samen tot de ideale Vitruviusman kwamen. Als direct bewijs voert hij daarvoor het tekstje ‘Giacoma Andrea’s Vitruvius’ aan. Dit vermeldt Da Vinci in één van zijn notities. Maar waarom schrijven we de Vitruviusman dan altijd aan Da Vinci toe? Dat is waarschijnlijk een kwestie van pech. Aan het eind van de vijftiende eeuw bezetten de Fransen Milaan. Da Vinci kon dankzij zijn invloed de stad veilig verlaten, maar zijn vriend bleef achter. Hij bleef de Milaanse overheid trouw en werd daarvoor opgehangen. En daarmee leek ook zijn kans op de eeuwige roem die Da Vinci met de Vitruviusman binnen zou halen, verkeken. Maar onderzoekers zetten dat nu dus alsnog recht. Nu alleen nog even wennen aan het idee dat Da Vinci dit wereldberoemde geometrische wonder hoogstwaarschijnlijk niet zelf of in ieder geval niet helemaal zelf bedacht.
