De geheimen van Ness of Brodgar

Het is ouder dan Stonehenge en heeft minstens zoveel geheimen: het mysterieuze Ness of Brodgar.

Ness of Brodgar bevindt zich in Orkney, Groot-Brittannië. Het is een dun stripje land dat de meren Harray Loch en Stenness Loch van elkaar scheidt. Misschien komt de naam u wel bekend voor. Het gebied staat namelijk vooral bekend om de Ring of Brodgar. Een cirkel die 2500 tot 2000 jaar geleden met behulp van zestig enorme stenen werd ‘uitgetekend’.

Gebouwen die tot op heden zijn aangetroffen. Afbeelding: ORCA.
Structuren
Maar in 2002 wordt duidelijk dat dit gebied nog veel meer archeologische hoogstandjes te bieden heeft. Archeologen stuiten dan namelijk op bewijzen dat hier ooit verschillende structuren werden opgericht. En het ging dan niet zomaar om een paar bouwwerken: nee, het gebied waarin deze bewijzen werden gevonden besloeg ongeveer 2,5 hectare.

Opgraving
Uit onderzoek is gebleken dat de structuren in het gebied Ness of Brodgar ongeveer 5200 tot 4300 jaar oud zijn. Het gebied zou zo’n 1000 jaar door mensen zijn gebruikt. Sinds 2002 zijn er diverse opgravingen geweest. En nog steeds houden vele archeologen zich met dit gebied bezig. En niet geheel onverdienstelijk, want er worden nog regelmatig belangrijke vondsten gedaan.

Structure Ten
Eén van de meest opvallende opgravingen betreft Structure Ten. Dit is een enorm gebouw van zo’n 25 meter lang en 20 meter breed. De muren zijn op sommige plaatsen wel vijf meter dik. De centrale kamer heeft de vorm van een kruis. Deze kamer is vrij klein: slechts zes meter lang. De muren moeten ooit twee meter hoog zijn geweest en waarschijnlijk bevond zich op het gebouw een enorm dak. Waar het gebouw precies voor gebruikt werd, is onduidelijk. Misschien was het een soort tempel. Dat vermoeden wordt onderschreven door het feit dat het ‘metselwerk’ aan de buitenkant zorgvuldig is gedaan, maar binnen een stuk slordiger is. Onderzoekers vermoeden dan ook dat Structure Ten vooral van buiten bekeken moest worden en dat slechts een klein groepje mensen daadwerkelijk binnen mocht komen. Wat dit gebouw zo mogelijk nog bijzonderder maakt, is het feit dat het exact op één lijn staat met Maeshowe. Dit is een zeven meter hoge grafheuvel die zo’n 5000 jaar oud is. In de heuvel is een indrukwekkende stenen kamer gemaakt. Waarom Structure Ten exact op één lijn met deze grafheuvel staat, is onduidelijk. Zelf een kijkje nemen in Structure Ten? Klik hier!

Structure Ten. Op de foto rechts is te zien hoe mensen in de centrale kamer aan het werk zijn. Foto's: ORCA.

Muur
Een andere bijzonder vondst is de ‘Lesser Wall of Brodgar’. Dit is één van de muren die het gebied omringt. De muur is ondanks het feit dat deze al duizenden jaren oud is nog in prima staat. Op sommige plaatsen is de muur zelfs nog 1,7 meter hoog.

Een kunstwerk. Foto: ORCA.
Kunst
Naast enorme structuren stuitten de onderzoekers de afgelopen jaren ook op kleinere verrassingen. Kunst bijvoorbeeld. Tientallen decoratieve voorwerpen zijn inmiddels teruggevonden. Sommige zijn heel eenvoudig: een steen met enkele simpele lijnen erop. Anderen zijn een stuk complexer. Welke functies de kunstwerken hadden, blijft onduidelijk. Maar het feit dat er zoveel kunstwerkjes zijn teruggevonden, wijst er toch wel op dat dit gebied als heel bijzonder werd gezien.

Kleur
Een andere interessante ontdekking die in dit gebied werd gedaan is de vondst van kleur. Op sommige muren werden nog wat laatste pigmenten aangetroffen. De onderzoekers vonden onder meer de kleuren rood, oranje en geel terug. Het wijst erop dat deze stenen structuren er ooit wellicht veel vrolijker uitzagen. Ook moeten afbeeldingen die in stenen gekrast zijn met de verf beter tot hun recht zijn gekomen.

Kleuren op duizenden jaren oude muren. Foto: ORCA.

Functie
Onduidelijk blijft wat de functie van al deze structuren met hun kleuren en kunstwerken precies was. Sommige onderzoekers vermoeden dat het vooral een rituele plaats was. Ze wijzen er terecht op dat er nog geen kleine structuren zijn gevonden die dienst konden doen als woonhuis. Ook zou er – als hier ooit mensen woonden – meer afval moeten zijn gevonden. Het vermoeden ontstaat dan ook dat mensen elders woonden en naar Ness of Brodgar kwamen om rituele feesten te vieren. Ook de diversiteit in aardewerk die hier is aangetroffen zou erop wijzen dat mensen uit allerlei streken en met allerlei gewoonten hier naartoe kwamen. Maar als mensen hier naartoe kwamen om feest te vieren of de doden te herdenken, welke functie hebben andere mysterieuze plaatsen zoals de Ring of Brodgar dan? Lang werd gedacht dat dit de eindbestemmingen waren, maar als Ness of Brodgar de eindbestemming was, was de Ring dan slechts een tussenstation? Het zou zomaar kunnen.

Wetenschappers hebben voorlopig hun handen vol aan Ness of Brodgar. Nog maar een klein deel van het gebied is blootgelegd en naar verwachting worden er nog veel meer structuren teruggevonden. Hopelijk zijn het allemaal nuttige puzzelstukjes die samen straks één compleet beeld van een indrukwekkend millennia oude verhaal vormen.

Bronmateriaal

"The Ness of Brodgar Excavations" - Orkneyjar.com
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door ORCA (via Orkneyjar.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd