Medici winden er geen doekjes om; het feit dat wereldleiders te weinig doen om de opwarming te beperken, kost levens.
Al jaren waarschuwen klimaatwetenschappers voor de impact die de opwarming van de aarde wereldwijd zal hebben. En vandaag krijgen ze bijval vanuit een heel ander domein: dat van de gezondheidswetenschappen. Meer dan 200 medische tijdschriften die normaliter nieuw onderzoek op het gebied van welzijn en gezondheid publiceren, luiden de noodklok en waarschuwen voor “catastrofale gezondheidsschade” ten gevolge van klimaatverandering.
Gevolgen voor de gezondheid
Vaak wordt de opwarming van de aarde in verband gebracht met de goed zichtbare gevolgen daarvan; het smelten van de ijskappen bijvoorbeeld, of het stijgen van de zeespiegel en een grotere kans op overstromingen. Maar klimaatverandering is ook een sluipmoordenaar, zo stellen artsen en onderzoekers onder meer in The Lancet. “In de afgelopen 20 jaar is hittesterfte onder mensen ouder dan 65 jaar met bijna 50 procent toegenomen. Hogere temperaturen hebben geleid tot uitdroging, verlies van nierfunctie, huidkanker, tropische infecties, nadelige uitkomsten voor de mentale gezondheid, zwangerschapscomplicaties (en, red.) allergieën (…) Ook draagt de wereldwijde opwarming bij aan een kleinere oogst van belangrijke gewassen. Dat ondermijnt – samen met de gevolgen van extreme weersomstandigheden en uitputting van de grond – de inspanningen om ondervoeding te bestrijden.”
Biodiversiteitsverlies
Naast de opwarming van de aarde baart ook de – slechts deels door klimaatverandering ingegeven – biodiversiteitscrisis de onderzoekers zorgen. “Florerende ecosystemen zijn essentieel voor de gezondheid van de mens en de wijdverspreide vernietiging van de natuur, waaronder leefgebieden en soorten, tast de water- en voedselzekerheid aan en vergroot de kans op pandemieën.”
Indringende waarschuwing
“Zorgverleners hebben tijdens de COVID-19-crisis aan de frontlinie gestaan en waarschuwen nu samen dat een temperatuurstijging van meer dan 1,5 graad Celsius en de voortdurende vernietiging van de natuur de volgende, veel dodelijkere crisis zal voortbrengen,” stelt Fiona Godlee, hoofdredacteur van The British Medical Journal dat zich bij de 200 journals schaart. “Rijkere landen moeten sneller actie ondernemen en meer doen om de landen die reeds onder hogere temperaturen gebukt gaan, te steunen. 2021 moet het jaar worden waarin de koers van de wereld verandert – onze gezondheid staat op het spel.”
Beloftes
Dat er de afgelopen jaren door talloze landen, financiële instituten en bedrijven toezeggingen zijn gedaan om de uitstoot terug te dringen, erkennen de journals direct. Maar: “Deze beloftes zijn niet genoeg,” zo is in The Lancet te lezen. “Doelen kun je gemakkelijk stellen, maar ze zijn lastig te behalen.” En zoals het er nu naar uitziet, is het allesbehalve vanzelfsprekend dat het landen wereldwijd gaat lukken om de opwarming tot de 1,5 graad Celsius te beperken. “Het gebrek aan actie betekent dat we waarschijnlijk de 2 graden Celsius voorbij schieten.” En dat zou catastrofaal zijn voor de volksgezondheid, aldus de schrijvers. “Als landen niet snel met elkaar in gesprek gaan dan zullen er landen zijn die (door een stijgende zeespiegel, red.) verdwijnen en erger nog: heel veel mensen zullen sterven,” aldus Nick Talley, hoofdredacteur van het Medical Journal of Australia. “Dat is heel duidelijk.”
Trage reactie
Maar terwijl deskundigen doordrongen zijn van de ernst van de situatie, reageert de politiek lauwtjes. “De urgentie van de situatie is opmerkelijk,” meent Talley. “Het is heel duidelijk: we hebben een heel, heel ernstig probleem.” En dat moet zo spoedig mogelijk worden aangepakt. “Hoewel de wereld druk is met COVID-19, kunnen we niet pas na de pandemie onze uitstoot gaan reduceren,” zo is in The Lancet te lezen. Dat politici ondertussen als het om het klimaat gaat, achterover leunen, wordt in dezelfde verklaring keihard veroordeeld. “De grootste bedreiging voor de volksgezondheid wereldwijd is dat wereldleiders er voortdurend in falen om de wereldwijde temperatuurstijging onder de 1,5 graad Celsius te houden en de natuur te herstellen.”
Dat de harde woorden aan het begin van deze maand klinken, is niet zomaar. Er staan de komende maanden namelijk een aantal belangrijke bijeenkomsten op de agenda. Later deze maand komen landen van over de hele wereld bijeen voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en daarna volgt een biodiversiteitstop in China en een klimaattop in Groot-Brittannië. De wetenschappers hopen dat hun boodschap niet aan dovemansoren is gericht, maar ertoe leidt dat wereldleiders hun verantwoordelijkheid nemen en de bijeenkomsten aangrijpen om – op de valreep – spijkers met koppen te slaan en van 2021 het jaar te maken waarin de wereld eindelijk ten goede begon te veranderen.
