De headline van 3,26 miljard jaar geleden: 37 kilometer grote planetoïde slaat op aarde in!

planetoide

Iets meer dan 3,2 miljard jaar geleden sloeg een planetoïde op aarde in. De steen was zo’n drie tot vijf keer groter dan de planetoïde die de dino’s van de aarde veegde en creëerde een krater die bijna 500 kilometer breed was. Dat hebben onderzoekers ontdekt.

Wanneer we het over inslagen op aarde hebben, dwalen onze gedachten doorgaans gelijk af naar die ene grote inslag zo’n 65 miljoen jaar geleden. Een planetoïde van zo’n tien kilometer breed sloeg op aarde in en leidde tot het uitsterven van veel soorten, waaronder de dinosaurussen. Onderzoekers vermoedden al wel dat de aarde in een ver verleden nog veel meer en grotere inslagen had meegemaakt. Maar een nieuw onderzoek brengt nu heel concreet zo’n heel oude, enorme inslag in kaart.

Aanwijzingen
De eerste aanwijzingen voor deze enorme inslag werden een decennium geleden al ontdekt in Zuid-Afrika. Onderzoekers bestudeerden gesteenten en stelden dat deze getuigden van een grote inslag. “We wisten dat deze groot was, maar we wisten niet hoe groot,” stelt onderzoeker Donald Lowe. Dit onderzoek brengt de inslag, de veroorzaker en de consequenties van die inslag voor het eerst in beeld. Het is bovendien voor het eerst dat onderzoekers op deze manier een inslag die meer dan drie miljard jaar geleden plaatsvond, in kaart brengen.

Barberton greenstone belt

De onderzoekers bestudeerden gesteenten in de Barberton greenstone belt. Een Zuid-Afrikaans gebied dat ongeveer honderd kilometer lang en zestig kilometer breed is. Hier zijn hele oude gesteenten te vinden. Met behulp van modellen reconstrueerden de onderzoekers de gebeurtenissen die tot het ontstaan van deze gesteenten hebben geleid.

Tsunami’s
Het gebeurde allemaal zo’n 3,26 miljard jaar geleden. Een planetoïde van 37 tot 58 kilometer breed sloeg met een snelheid van 20 kilometer per seconde op aarde in. De schok zorgde ervoor dat seismische golven zich honderden kilometers diep de aarde in haastten en grote bevingen veroorzaakten. En er ontstonden enorme tsunami’s in de oceanen. De lucht werd bloedheet, de atmosfeer vulde zich met stof en het bovenste deel van de oceanen kookte. Gesmolten gesteente belandde in de atmosfeer, cirkelde rond de aarde, werd weer hard en viel terug op aarde.

De planetoïde die 3,26 miljard jaar geleden op aarde insloeg in vergelijking met de planetoïde die de dinosaurussen van de aarde veegde (links) en de Mount Everest (rechts). Onder ziet u de kraters die beide planetoïden veroorzaakten in vergelijking met Hawaii. Afbeelding: American Geophysical Union.
De planetoïde die 3,26 miljard jaar geleden op aarde insloeg in vergelijking met de planetoïde die de dinosaurussen van de aarde veegde (links) en de Mount Everest (rechts). Onder ziet u de kraters die beide planetoïden veroorzaakten in vergelijking met Hawaii. Afbeelding: American Geophysical Union.

Bombardement
De planetoïde die 3,26 miljard jaar geleden op aarde insloeg, was waarschijnlijk één van de vele planetoïden die tijdens het Late Heavy Bombardment – een periode waarin onder meer de aarde bekogeld werd met ruimtestenen – op aarde belandden. De kraters die deze inslagen – die tussen de drie en vier miljard jaar geleden plaatsvonden – achterlieten, zijn grotendeels door toedoen van erosie verdwenen. Maar in Zuid-Afrika en het westen van Australië zijn nog sporen van de inslagen te vinden. Desalniettemin is het onderzoekers nog niet gelukt om de exacte plek waar 3,26 miljard jaar geleden een planetoïde insloeg, vast te stellen. Wel weten ze dat de planetoïde waarschijnlijk op duizenden kilometers van Zuid-Afrika – waar ze de bijbehorende vervormde gesteenten ontdekten – insloeg.

Onderzoeken zoals deze zijn heel belangrijk. Ze helpen ons om een beter beeld te krijgen van de geschiedenis en ontwikkeling van de aarde. Zo is het aannemelijk dat de enorme inslag van 3,26 miljard jaar geleden de aardkorst en tektoniek verstoorde en aanleiding gaf tot het ontstaan van een modernere platentektoniek. Bovendien heeft de inslag waarschijnlijk invloed gehad op het leven op aarde. Zo zou het zomaar kunnen dat de veranderingen die de inslag op aarde bewerkstelligde, ertoe leidden dat veel microscopisch kleine organismen verdwenen, waardoor andere organismen konden evolueren, wat uiteindelijk wellicht resulteerde in de soorten zoals we die vandaag de dag kennen.

Bronmateriaal

"Scientists reconstruct ancient impact that dwarfs dinosaur-extinction blast" - AGU.org
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door NASA / Don Davis.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd