Zout water op de rode planeet blijkt onleefbaar te zijn voor leven zoals wij dat kennen.
Ondertussen hebben al heel wat Marsrovers over het oppervlak van de rode planeet gereden. En er zullen velen volgen. Dit jaar nog zal de Mars 2020-missie worden gelanceerd, om op korte termijn te worden gevolgd door nóg drie andere rovers. En dit is iets waar sommige wetenschappers toch een beetje hun hart voor vasthouden. “Al jaren maken we ons zorgen over het besmetten van Mars met aardse microben door de ruimtevaartuigen die we op verkenningsmissie naar de rode planeet sturen,” zegt onderzoeker Edgard Rivera-Valentín. Maar hoe groot is eigenlijk de kans dat we Mars daadwerkelijk met aards leven besmetten?
Vloeibaar water
Verschillende studies hebben aan het licht gebracht dat Mars mogelijk vloeibaar water herbergt. En waar water is, kan mogelijk ook leven zoals wij dat op aarde kennen gedijen. “We hebben de distributie en chemie van stabiele vloeistoffen op Mars onderzocht om te begrijpen of deze omgevingen geschikt zouden zijn voor extreem leven zoals we dat op aarde tegenkomen,” legt Rivera-Valentín uit. Hiervoor bestudeerde het team specifieke regio’s op Mars; gebieden waar de temperatuur van vloeibaar water er mogelijk toe zou kunnen leiden dat bekende terrestrische organismen zich vermenigvuldigen.
Zout
Er is alleen wel een belangrijk verschil. Op Mars is het namelijk heel erg koud en extreem droog. Het betekent dat een vloeibare waterdruppel er bijna onmiddellijk zal bevriezen, koken, of verdampen. Tenzij er in die druppel zout is opgelost. Zout water bevriest namelijk bij een veel lagere temperatuur en verdampt bovendien langzamer dan puur vloeibaar water. En omdat er overal op Mars zouten zijn aangetroffen, kan er op de rode planeet pekel ontstaan. “We hebben sporen van mogelijke pekeldruppeltjes op de Phoenix-lander gevonden,” merkt onderzoeker Germán Martínez op. “Deze zouden zich hebben gevormd op het verwarmde ruimtevaartuig.” Dat er pekel op Mars voorkomt lijkt dus buiten kijf te staan. Maar kan dit water ook leven herbergen?
Om na te gaan of aards leven een kans maakt op Mars, gebruikten de onderzoekers gegevens over het Martiaanse klimaat verzameld door metingen van ruimtevaartuigen evenals atmosferische modellen. Vervolgens ontwikkelden ze een nieuw model om te voorspellen waar, wanneer en hoe lang pekel aan het oppervlak en net onder de grond stabiel blijft. Het team ontdekte dat zo’n 40 procent van het Martiaanse oppervlak door de vorming van pekel bedekt kan zijn met vloeibaar water. “Maar alleen seizoensgebonden, gedurende zo’n 2 procent van een Marsjaar,” zegt onderzoeker Alejandro Soto. Bovendien wijzen de modellen uit dat de hoogste temperatuur die stabiele pekel op Mars bereikt -48 graden Celsius is; veel te koud voor leven zoals wij dat kennen.
Niet geschikt
Hiermee is de prangende vraag beantwoord. “Het sluit het voorkomen van leven zoals wij dat kennen op de rode planeet uit,” aldus Soto. De onderzoekers hebben aangetoond dat stabiele vloeistoffen op Mars dus geen geschikte omgevingen zijn voor bekende terrestrische organismen. “Zelfs het extreme leven op aarde heeft zijn grenzen,” concludeert Rivera-Valentín. Het betekent dat we niet zo bang hoeven te zijn dat we Mars met aards leven besmetten. “Slechts op zeldzame momenten kunnen er vloeistoffen op Mars ontstaan en zelfs dan alleen onder bepaalde omstandigheden,” zegt Rivera-Valentín. Toch houdt de onderzoeker een slag om de arm. “Het zou kunnen dat nog onontdekt leven op aarde wel onder dit soort omstandigheden kan gedijen.”
Of er toch een vorm van leven op Mars bestaat, gaat de aankomende Mars 2020-missie die naar verwachting in juli van dit jaar wordt gelanceerd, uitzoeken. De missie bestaat uit een rover die – in tegenstelling tot eerdere Amerikaanse Marsrovers – daadwerkelijk op jacht kan gaan naar sporen van (voormalig) leven. De rover zal voet zetten in de Jezero-krater; een 45 kilometer groot gebied iets ten noorden van de Martiaanse evenaar. Golvende landstrepen zichtbaar vanuit de ruimte onthullen hier rivieren die ooit over het oppervlak van Mars stroomden. Over rivierdelta’s op aarde is bekend dat ze op effectieve wijze organische moleculen bewaren. En daarom speculeren wetenschappers dat de Jezero-krater op Mars een goede plek zou kunnen zijn om naar tekenen van leven te zoeken.
