De komeet C/2019 Y4 (ATLAS) kan de komende maanden wel eens voor spektakel gaan zorgen.
De komeet werd eind vorig jaar ontdekt en stevent momenteel af op onze zon. Hoewel je dan mag verwachten dat de helderheid van de komeet toeneemt, gaat het bij C/2019 Y4 wel vrij snel op het moment. De helderheid neemt zelfs zo snel toe, dat het zomaar zou kunnen dat deze eind april met het blote oog te bewonderen is.
Toename in helderheid
“Het is wel een beetje verrassend dat de helderheid zo snel toeneemt,” vertelt onderzoeker Karl Battams, verbonden aan het US Naval Research Laboratory, aan Scientias.nl. “Dit is een komeet die al een paar duizend jaar niet meer in het binnenste van ons zonnestelsel is geweest, dus waarschijnlijk bevat deze nog veel bevroren gassen. Nu de komeet dichter bij de zon in de buurt komt – ongebruikelijk dichtbij zelfs voor een komeet – beginnen deze snel te verdampen en dat zorgt ervoor dat de komeet helderder wordt.”
Op dit moment is de komeet al vrij helder. “Je kunt de komeet nog niet met het blote oog zien, maar je kunt hem zeker zien met een verrekijker of kleine telescoop. We denken dat de komeet tegen het einde van april ‘s nachts met het blote oog zichtbaar kan zijn.”
Omvang kern
Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren, is afhankelijk van een aantal factoren. “Het hangt af van de omvang van de komeet (we weten niet precies hoe groot deze is), hoeveel bevroren gassen deze nog bezit en hoe goed de komeet om kan gaan met de geringe afstand tot de zon,” vertelt Battams. “Als de komeet een grote kern heeft en veel bevroren gassen, dan is het mogelijk dat deze tegen het eind van mei zelfs zichtbaar is op klaarlichte dag. Als de komeet een kleine kern of een wat zwakkere kern heeft, is het mogelijk dat deze uiteenvalt nog voor perihelium (het punt waarop de komeet het dichtst bij de zon is, red.) is bereikt.” Welk scenario straks bewaarheid wordt, is koffiedik kijken. “We weten het gewoon niet.” Battams vertelt dat hij lang dacht dat het aannemelijker was dat de komeet uiteen zou vallen dan dat deze heel helder zou worden. Maar inmiddels is hij daar niet meer zo zeker van. “Tot op heden houdt de komeet zich vrij goed, dus ik ben wel steeds optimistischer dat de komeet standhoudt, maar ik denk niet dat deze straks bij daglicht met het blote oog te zien zal zijn.”
Bijzonder
Als de komeet eind mei wel overdag te zien is, zou dat heel bijzonder zijn. De laatste keer dat een komeet ook overdag te bewonderen was, was in 2007. Komeet McNaught gaf toen een fraaie show weg. “Het is heel zeldzaam dat kometen dat doen en ik denk niet dat C/2019 Y4 het gaat doen. Maar ik hoop dat ik het mis heb.”
Onderzoek
Onderzoekers houden de komeet ondertussen goed in de gaten. Want terwijl de komeet de zon nadert, kan deze heel wat geheimen prijsgeven. “Alle kometen hebben een verhaal te vertellen en dat geldt ook voor deze,” aldus Battams. “Ze kunnen ons meer vertellen over de samenstelling van het jonge zonnestelsel, want ze bevatten relatief ongerepte materialen uit de periode dat ons zonnestelsel ontstond. Wanneer ze dichter bij de zon in de buurt komen en dat materiaal sublimeert, kunnen we iets meer over de samenstelling van zo’n komeet te weten komen. En wanneer ze heel dicht bij de zon in de buurt komen, kunnen we ook bestuderen hoe hun stof en gassen de interactie aangaan met de zonnewind en dat vertelt ons weer meer over de zon.”
Maar wetenschappers hebben nog een reden om juist C/2019 Y4 op de voet te volgen. “Deze komeet is met name heel interessant, omdat het een broertje lijkt te zijn van komeet C/1844 Y1: een heel heldere komeet die in 1844 werd gezien. Ooit, duizenden jaren geleden, maakten deze kometen deel uit van hetzelfde object dat later uiteen is gevallen. Dat gebeurde waarschijnlijk nabij de zon.” Of komeet ATLAS dat kunstje nu, in 2020, gaat herhalen, blijft in nevelen gehuld. “Dat moeten we afwachten.”
