Als wetenschap en religie samenkomen, spatten de vonken er vanaf. Is het liefde of toch oorlog? Vaak staan de partijen mijlenver uit elkaar, maar hebben ze stiekem niet meer met elkaar gemeen dan ze willen toegeven?
Wie een eerlijke vergelijking wil maken, moet wetenschap niet vergelijken met religie of ‘het geloof’. Want geloven die ‘gelovigen’ allemaal hetzelfde? God is maar een woord en wat mensen er mee bedoelen is eigenlijk ondefinieerbaar. Wie in God gelooft, gelooft in zijn of haar eigen versie, al dan niet beïnvloed door religieuze boeken en ideeën. Spiritualiteit is de kern waaruit verschillende takken groeien, zoals vele verschillende geloven en religies.
Technologische takken
Op eenzelfde manier groeien er vanuit de wetenschap takken. De wetenschap die de motor is van onze technologie en onze benadering van waarheid. Technologie die ons kan helpen, die anderen kan doden, of wellicht in de toekomst een zelfstandige tak kan gaan worden. Technologie is prachtig, maar is vergelijkbaar met religie. Ze hebben beiden hun mooie kanten, maar kunnen ook veel leed veroorzaken. Wie religie misbruikt, gaat doden uit de naam van (hun) God. Wie techniek misbruikt creëert moordwapens, van zwaarden tot aan atoomwapens. Hele steden kunnen van onze planeet gevaagd worden met een druk op de knop. Zowel technologie als religie zijn te gebruiken als machtsmiddelen.
Het vervelende daarvan is dat macht een opdringerig en verleidelijk ingrediënt wordt, die maar weinig mensen kunnen weerstaan. Priesters die kinderen misbruiken, wereldleiders die elkaar afluisteren en zowel religie, als technologie zijn hoofdingrediënten van oorlog en geweld.
Het antwoord, of de vraag?
Alle mensen hebben vragen, alle mensen zoeken antwoorden. Wie zijn wij? Waar komen we vandaan? Waarom zijn we hier? Heeft het leven zin, of moet ik zelf zin maken? Een wetenschapper stelt de vraag en gaat op zoek naar een puzzelstukje. Een spiritueel persoon zoekt een antwoord in oneindigheid, het onbenoembare. Beiden weten dat ze de antwoorden niet zullen vinden, maar zoeken er alsnog naar vanuit een ander perspectief. Vanuit beide richtingen zullen we ‘de waarheid’ of ‘realiteit’ steeds dichter benaderen. Toch ontstaat hetzelfde probleem als bij het meten van een meter (maat). Voor een wandelaar is een meter een grote stap. Voor een houtbewerker is een meter 100 centimeter. Voor een wetenschapper die door de microscoop kijkt, bestaat een meter uit losse deeltjes die bewegen. Voor een spiritueel persoon is een meter de natuur abstraheren naar een getal. Al deze perspectieven maken onze waarheid, die al snel heel uitgebreid en complex wordt.
De realiteit bestaat uit contrast
Maar veel details maken iets complex en moeilijk te begrijpen. Eenvoudig is duidelijk. Zullen ongelovigen eeuwig branden en zijn alle Moslims terroristen? Kun je de natuur vangen in cijfers en woorden en toch de volledige schoonheid behouden? Voor niet-wetende mensen die niet zelf hebben leren denken wellicht wel. Voor de mens die zichzelf ontwikkelt zal het duidelijk zijn dat dit vereenvoudigingen van epische proporties zijn. Een mens laat zich al moeilijk omschrijven, laat staan dat een groep mensen te definiëren is met één woord. Een plant is handig te benoemen, maar laat zich niet volledig omschrijven. Elke gedachte, elk denken, is een abstractie van de realiteit, de natuur of de kosmos.
Wie wij zijn?
Mijn huidige kijk op de kosmos, is het besef van één zijn. Ik kan het niet bewijzen, het is geen definitief antwoord op praktische zaken, maar het geeft een logisch vereenvoudigd beeld van alles en dat beeld dat voelt geloofwaardig. De natuur herhaalt zich steeds, op alle schalen. Jij als persoon, bent niet alleen jezelf. Ieder mens is een universum op zich vol met levende wezens, rivieren, interne oorlogen beter bekend als ziektes. Misschien is de werking van het magische placebo wel het daadwerkelijke geloof in God. Geloof in je eigen gezondheid en versterk daarmee je weerstand tegen ziektes. Zou het niet logisch zijn dat de kosmos een leven organisme is, waar wij als mens de rol als bacterie vervullen? We kunnen het niet overzien, maar we hebben wel een rol te vervullen. Zoals de wetenschap ons heeft geleerd, zijn wij mensen niet het middelpunt van het universum. Wij zijn een onderdeel van het universum en dat is nog mooier. Jij bent een stukje kosmos: een deel van het geheel.
Het doel van wetenschap én van spiritualiteit is het ontdekken van de kosmos, de wereld om ons heen, onszelf. De wetenschap benadert de kosmos vooral vanuit het hoofd, vanuit het denken. Spiritualiteit benadert de kosmos vanuit het hart, vanuit het gevoel. Niet met een enkel perspectief, maar samen met vele verschillende perspectieven komen we dichter bij de antwoorden. Gezamenlijk zullen we de realiteit steeds verder kunnen benaderen. Door te weten én te voelen.
Dit artikel is geschreven door Sietse Visser. Sietse (1982) heeft Digitale Communicatie gestudeerd en heeft daarna aan Psychologie geproefd, maar uiteindelijk zijn liefde gevonden in de filosofie. In de vorm van een idee is alles mogelijk. Fantasie en creativiteit zijn de schetsen voor een verfijning van onze waarheid. Op NatureRunsWild.com schrijft Visser vrijuit weg, maar voor Scientias.nl gaat hij gestructureerder te werk. In filosofie ziet Visser de benadering van waarheid, wijze woorden die zelfs de tijd overleven, daar kunnen we allemaal goed van leren!
