De sonde zet nu koers naar de aarde om hier een waardevolle capsule met oppervlaktemateriaal van Bennu af te leveren.
Na bijna vijf jaar in de ruimte vertoeft te hebben, keert NASA’s ruimtesonde OSIRIS-REX mét een kostbaar vrachtje terug naar huis. De afgelopen jaren heeft de sonde zich om planetoïde Bennu bekommerd en de ruimtesteen van top tot teen bestudeerd. Ook daalde OSIRIS-REX af naar het oppervlak om monsters te verzamelen. Maar nu zit de enerverende missie erop. De sonde is afgelopen nacht vertrokken en zal na een slordige 2,3 miljard gereisde kilometers bij de aarde arriveren.
We’ve studied Bennu from orbit, and now we're getting ready to dig in, literally. A sample of this primordial rock is now on its way to Earth, where we will analyze it to learn about the origins of our solar system and life on Earth. https://t.co/6zGB6c4lMU #ToBennuAndBack pic.twitter.com/hdajX8ehTr
— NASA Solar System (@NASASolarSystem) May 10, 2021
Vertrek
Het ruimtevaartuig liet zijn hoofdmotoren zeven minuten lang op volle kracht draaien; de belangrijkste manoeuvre sinds het in 2018 bij Bennu aankwam. Een tiental ingenieurs heeft berekeningen gemaakt en een computercode geschreven om het ruimtevaartuig de juiste instructies te geven over hoe en wanneer hij zich van Bennu moest verwijderen. En nu is het dan echt zo ver. Ruimtesonde OSIRIS-REX verlaat planetoïde Bennu voorgoed.
Vracht
Nu OSIRIS-REX afscheid heeft genomen van de planetoïde, is het volgende cruciale doel van het team om de met oppervlaktemateriaal gevulde capsule veilig naar de aarde te brengen. Dit omvat het plannen van toekomstige manoeuvres om het ruimtevaartuig tijdens zijn reis op koers te houden. De precieze koers van het ruimtevaartuig wordt voornamelijk bepaald door de zwaartekracht van de zon. Maar ingenieurs zullen af en toe kleine koersaanpassingen doen om ervoor te zorgen dat OSIRIS-REX niet van zijn route afwijkt.
Het materiaal waar de onderzoekers reikhalzend naar uitzien, werd vorig jaar verzameld. De sonde – die zich veel eerder al in een baan om Bennu had genesteld – daalde af richting het oppervlak en haalde met behulp van een speciale op een robotarm gemonteerde bemonsteringskop wat materiaal uit de Nightingale-krater, gelegen op het noordelijk halfrond van de planetoïde. Het bemonsteren verliep succesvol. Een beetje te succesvol zelfs, zo zou je kunnen stellen. Want niet veel later bleek OSIRIS-REx zoveel materiaal te hebben verzameld dat er kleine stukjes oppervlaktemateriaal aan de bemonsteringskop ontsnapten. Om te voorkomen dat er veel kostbaar materiaal verloren zou gaan, besloot NASA het monster versneld op te slaan in de Sample Return Capsule (SRC). En dat lukte.
De onderzoekers kunnen terugkijken op een geslaagde missie. Zo schreef OSIRIS-REX meerdere malen geschiedenis. Allereerst brak OSIRIS-REX zijn eigen record en nestelde zich in de meest nabije baan rond een planetoïde ooit. Bovendien is Bennu het kleinste hemellichaam dat ooit vanuit een omloopbaan door een ruimtevaartuig is bestudeerd. Ook wist de sonde een overdadige hoeveelheid puin van Bennu in zijn buik op te slaan. “De vele prestaties van OSIRIS-REX tonen de gedurfde en innoverende manier waarop we Bennu hebben verkend,” zegt Thomas Zurbuchen van NASA. “Het team ging de uitdaging aan. En nu beschikken we over een fundamenteel stukje van ons zonnestelsel dat mee terug naar de aarde wordt genomen. Toekomstige generaties onderzoekers zullen proberen de geheimen ervan te ontrafelen.”
2,5 jaar
Dat zal echter nog wel even duren. Want OSIRIS-REx zal naar verwachting eind september 2023 – dus pas over 2,5 jaar – bij de aarde arriveren. Bij terugkeer zal de capsule met stukjes Bennu zich losmaken van de rest van het ruimtevaartuig en de atmosfeer van de aarde binnendringen. Bungelend aan een parachute zal dit waardevolle vrachtje hopelijk heelhuids op aarde neerploffen. Wetenschappers hopen vervolgens aan de hand van de monsters meer te weten te komen over Bennu. Maar dat niet alleen; de monsters kunnen ons hopelijk ook meer vertellen over de omstandigheden in het piepjonge zonnestelsel. Aangenomen wordt dat het materiaal – net als ons zonnestelsel – zo’n 4,5 miljard jaar oud is en in al die jaren nauwelijks is veranderd.
Bitterzoet
Het missieteam kijkt met gemengde gevoelens op het vertrek van Osiris-Rex terug. De missie naar Bennu is namelijk een enerverende geweest. En dus is het afscheid bitterzoet. “Er is veel emotie binnen het team,” zegt onderzoeker Mike Moreau. “Ik denk dat iedereen een voldaan gevoel heeft, omdat we alle doelstellingen die we voor ogen hadden, hebben behaald. Tegelijkertijd is er ook enige teleurstelling dat dit deel van de missie nu ten einde is gelopen.”
Hoewel de missie naar Bennu er nu inderdaad op zit, betekent dit niet dat OSIRIS-REX ook gelijk met pensioen wordt gestuurd. NASA speelt namelijk met de gedachte om de missie te verlengen en de sonde, nadat het monster op aarde is gearriveerd, naar een nieuwe bestemming te sturen. NASA verwacht dat OSIRIS-REx op dat moment nog steeds goed functioneert en substantiële brandstofreserves heeft. En dat zou kunnen betekenen dat de ervaren sonde ook nog een andere planetoïde op een bezoekje trakteert.
