De zwakke ster V Sagittae zal rond 2083 de helderste aan de hemel zijn

De onopvallende ster zal over zo’n tachtig jaar exploderen en daarbij de ongekende helderheid van Sirius evenaren.

V Sagittae is een onopvallende en nauwelijks zichtbare ster in het sterrenbeeld Pijl. Zelfs met middelgrote telescopen is de ster amper te zien. Maar daar gaat verandering in komen. Onderzoekers voorspellen dat V Sagittae zich in de toekomst van muurbloempje tot de helderste aan de hemel zal ontpoppen.

Dubbelster
De ster V Sagittae kan worden geschaard onder de klasse cataclysmische variabele sterren. Dit zijn dubbelsterren die uit twee componenten bestaan: een witte dwerg en een metgezel die haar massa verliest aan de dwerg. In feite is de witte dwerg aan het kannibaliseren. Cataclysmische variabele sterren vertonen vaak spectaculair gedrag. Maar V Sagittae is toch wel één van de meest extreme gevallen. Zo is deze ongeveer 100 keer helderder dan alle andere bekende cataclysmische variabele sterren. Hij voedt een enorme stellaire wind, gelijk aan de winden van de meest massieve sterren vóór hun dood. Deze twee extreme eigenschappen worden veroorzaakt door het feit dat de normale ster 3,9 keer zwaarder is dan de witte dwerg. “In alle andere bekende cataclysmische variabele sterren is de witte dwerg massiever dan de normale ster,” legt onderzoeker Bradley Schaefer uit. “V Sagittae is daarom volkomen uniek.”

Plaats van V Sagittae aan de nachtelijke hemel. Afbeelding: Louisiana State University

Steeds helderder
Het is niet voor het eerst dat V Sagittae onder astromen in het middelpunt van de belangstelling staat. “Eerdere onderzoekers constateerden al dat het een heel ongewoon systeem is met extreme eigenschappen,” zegt onderzoeker Juhan Frank. In de huidige studie hebben de onderzoekers door oude foto’s van de nachtelijke hemel gespit die teruggaan tot het jaar 1890. En daarbij kwamen ze tot een opvallende ontdekking. Verbazingwekkend genoeg is V Sagittae sinds het einde van de 19e eeuw steeds een beetje helderder geworden. “De enige verklaring hiervoor is dat de snelheid van de massa die van de normale begeleidende ster valt, exponentieel toeneemt,” legt Frank uit. Het betekent dat de ster steeds sneller om zijn metgezel heen spiraalt en op een bepaald moment zal fuseren.

Explosie
“Het lot van V Sagittae is bezegeld,” zegt Schaefer. Naar verwachting zal de ster – naarmate deze sneller om de witte dwerg spiraalt – steeds verder oplichten. “In de laatste dagen van deze doodsspiraal zal alle massa van de begeleidende ster op de witte dwerg vallen, waardoor een supermassieve wind van de samenvoegende ster ontstaat. Deze zal zo helder zijn als Sirius (de huidige helderste ster aan de nachtelijke hemel, red.) en mogelijk zelfs zo helder als planeet Venus.” Terwijl de twee sterren zich samenvoegen, zal de helderheid voor ongeveer een maand pieken.

Einde van de eeuw
We moeten nog wel even geduld hebben voordat we deze explosieve gebeurtenis kunnen waarnemen. De onderzoekers schatten namelijk in dat de twee sterren over ongeveer tachtig jaar, waarschijnlijk in 2083, zullen samensmelten. “We denken dat de twee sterren ergens tussen 2067 en 2099 samenkomen,” zegt Schaefer. “Waarschijnlijk ergens in het midden.” En vanaf dat moment zal V Sagittae voor even de helderste ster aan de hemel zijn.

Mocht je dus rond 2083 nog in leven zijn, dan heb je geluk. Want dit soort gebeurtenissen verschijnen niet zo vaak op het toneel. “De laatste keer dat een zogenaamde ‘gastster’ voor even de helderste was, was Keplers supernova die in het jaar 1604 verscheen,” zegt Schaefer. En dus belooft de gebeurtenis een waar spektakel te worden.

Bronmateriaal

"Binary Star V Sagittae to Explode as very Bright ‘Nova’ by Century’s End" - Louisiana State University

Afbeelding bovenaan dit artikel: Mellostorm (via Wikimedia Commons)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd