Déjà vu: een ervaring die niet te verklaren is

96 procent van de mensen heeft het wel eens meegemaakt: een déjà vu. Mensen krijgen tijdens dit verschijnsel de indruk dat ze iets al eens eerder hebben meegemaakt. Het gevoel wordt vaak omgeschreven als ‘onwezenlijk’ en ‘vreemd’. Het bizarre is dat de wetenschap het verschijnsel déjà vu nog niet kan verklaren.

Vaak is een déjà vu een korte sensatie, die niet langer dan tien tot dertig seconden duurt. “Déjà vu – een Franse term voor ‘al gezien’ – wordt gezien als een kortsluiting of een botsing tussen onbekendheid en een gevoel van bekendheid”, vertelt neuropsycholoog Claire Flaherty-Craig van het Hershey Medical Center. “Mensen met epilepsie hebben er last van voor een aanval. De hersengebieden die herinneringen opslaan bevinden zich in de temporale kwabben. Er is ook een gebied dat de juistheid van herinneringen in de gaten houdt in de middelste frontale kwab. Mensen die vaak last hebben van déjà vu’s leiden aan temporaalkwabepilepsie, oftewel TLE. Wat een déjà vu veroorzaakt bij gezonde mensen is niet bekend, maar waarschijnlijk zijn de temporale kwabben en de middelste frontale kwab aansprakelijk hiervoor.”

Eigen ervaring
Neuropsycholoog Flaherty-Craig heeft ooit een déjà vu meegemaakt. “Na het afstuderen ging ik vijf weken hiken in Ierland. Op een gegeven moment was ik aan het hiken aan de westkust, toen een vreemd gevoel mij bekroop. Ik wist precies hoe de kustlijn eruit zag. Ik kon zelfs een exacte voorstelling maken van het landschap. Een uur later bereikte ik een plek die precies matchte met de voorstelling in mijn hoofd. Toen ik zelf een déjà vu ervoer, geloofde ik in het bestaan van zaken als déjà vu’s.”

Vele verklaringen
De term déjà vu werd voor het eerst genoemd door de Franse wetenschapper Émile Boirac in 1876. Het verschijnsel werd door sommige ‘wetenschappers’ al snel gekoppeld aan reïncarnatie, als een bewijs dat mensen vaker leefden. Sigmund Freud dacht dat een déjà vu te maken had met onderdrukte verlangens. Al decennialang proberen wetenschappers te weten te komen waar een déjà vu door ontstaat, maar hoe meer onderzoekers leren over de hersenen, hoe complexer het verschijnsel wordt. Er zijn al vele tientallen theorieën gesneuveld.

“Lange tijd dachten wetenschappers dat een déjà vu te maken heeft met een niet goed werkende visuele verbinding”, vertelt Flaherty-Craig. “Wetenschappers dachten dat de ene helft van de hersenen als eerst de visuele informatie verwerkt, waardoor de informatie vertraagd het andere gedeelte van de hersenen bereikt. De vertraagde informatie wordt dan opgeslagen als een herinnering.” Dit klopt echter niet, want uit een recent onderzoek onder blinde mensen blijkt dat zij déjà vu’s kunnen ervaren met andere zintuigen, bijvoorbeeld door te horen, voelen en proeven.

Een andere populaire verklaring voor een déjà vu is een opeenstapeling van levenservaring. Wetenschappelijk gezien is dit nog niet te verklaren. Flaherty-Craig: “Statistisch gezien hebben veel late adolescenten last van een déjà vu. En het komt minder vaak voor bij oudere mensen.”

Déjà vu blijft ongrijpbaar
Een officiële verklaring voor een déjà vu is er voorlopig nog niet. Voorlopig zal het verschijnsel nog iets vreemds en onwezenlijks blijven. En het mooie aan een déjà vu is: iedereen kan de term zelf inkleuren!

Bronmateriaal

"Deja vu" - How Stuff Works

"Probing Question: What causes deja vu?" - Physorg

"Deja vu" - Wikipedia

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd