Deze zeven blunders veranderden de geschiedenis (bijna)

Foutje bedankt? Niet altijd. Sommige blunders zijn desastreus en veranderen de geschiedenis. Als aartshertog Frans Ferdinand de juiste afslag had genomen, dan was de Eerste Wereldoorlog nooit begonnen. Op sommige schilderijen wordt Mozes met hoorns afgebeeld, maar dit is een domme vertaalfout. Zeven blunders die de geschiedenis (bijna) veranderden.

De Slag om Stalingrad
De slag om Stalingrad
1. Hitlers foute keuzes
Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte Adolf Hitler drie foute beslissingen. Stel dat hij deze blunders niet had gemaakt, dan was Europa pas jaren later bevrijd.
De eerste fout was de slag om Stalingrad. Hitlers fout was dat hij ontzettend graag de olierijke Kaukasus in handen wil krijgen. Hij wordt in de zomer van 1942 echter door Sovjetleider Jozef Stalin, die andere massamoordenaar, tot staan gebracht aan de oevers van de Wolga. Na maanden vechten zijn er honderdduizenden slachtoffers. In april 1943 wordt veldmaarschalk Von Paulus omsingeld door de vijand. Hij geeft zich met meer dan een kwart miljoen mensen over.
De tweede blunder was het bombarderen van Londen. In 1940 scheelt het niet veel of Duitsland wint de Tweede Wereldoorlog nog voor die goed en wel is begonnen. Engeland staat op het punt de Battle of Britain te verliezen. De Duitse Luftwaffe valt vliegvelden en fabrieken van de Britse RAF aan. Stel, Duitsland had zich op de RAF geconcentreerd, dan was Groot-Brittannië bijna zeker verslagen. Maar de Duitsers focussen zich – na een Brits bombardement op Berlijn – op Londen. De Engelse hoofdstad krijgt het zwaar te verduren, maar hierdoor kunnen de overgebleven piloten van Churchill uitrusten, vliegtuigen repareren en uiteindelijk de luchtoorlog winnen.
De derde fout was de steun aan Mussolini. De fascistische leider Mussolini stuurt zijn grote, maar onbekwame leger in de zomer van 1940 naar Albanië en Griekenland. Vervolgens besluit hij door te stoten naar Egypte. Mussolini rekent niet op de Britse-Griekse troepen in de Balkan en de geallieerde troepen in Egypte. Uiteindelijk moet Hitler troepen sturen om zijn machteloze bondgenoot van een nederlaag te redden. Dit kost de Duitsers veel waardevolle manschappen en vertraagt de inval in de Sovjet-Unie.

De moordaanslag op Frans Ferdinand.
De moordaanslag op Frans Ferdinand.
2. Verkeerde afslag leidt tot de Eerste Wereldoorlog
Het klinkt misschien gek, maar de Eerste Wereldoorlog was niet ontstaan als aartshertog Frans Ferdinand de goede afslag had genomen.
De moord op aartshertog Frans Ferdinand, prins van Hongarije, wordt algemeen beschouwd als de direct aanleiding voor het begin van de Eerste Wereldoorlog. Het Oostenrijks-Hongaarse Rijk gebruikt de moord als het perfecte excuus om Servië de oorlog te verklaren. Beide landen hebben bondgenoten, waardoor uiteindelijk heel Europa is verdeeld.
Op 28 juni 1914 bezoekt Frans Ferdinand de Servische stad Sarajevo. Die dag is van groot belang voor de Serviërs, omdat dan de Eerste Slag van Kosovo wordt herdacht. De nationalisten vinden het niet aanvaardbaar dat een Oostenrijkse hoogwaardigheidsbekleder op deze dag zijn macht komt laten zien. Een groep van zes mensen smeedt het plan om Ferdinand te doden.
Eén van hen probeert om de auto van Ferdinand te vernietigen met een bom. De bom valt van de auto en ontploft op de weg. Enkele voetgangers raken gewond. De aartshertog wil later die dag de gewonden bezoeken, maar zijn auto neemt een verkeerde afslag. Hierdoor komt hij naast Gavrilo Princip – één van de zes moordenaars – te rijden. Princip haalt zijn revolver uit zijn binnenzak en vuurt een paar kogels af op het duo. Ferdinand sterft op weg naar het ziekenhuis. Nog geen maand later begint de Eerste Wereldoorlog.

Mozes met hoorns?
Mozes met hoorns?

3. Mozes met hoorntjes?
Sint-Hiëronymus, de patroonheilige van vertalers, studeert Hebreeuws zodat hij het Oude Testament in het Latijn kan vertalen vanuit de originele tekst, en niet vanuit het Grieks uit de derde eeuw.
Hij maakt echter een paar grote blunders. In de uiteindelijke Latijnse versie, die de basis wordt voor honderden daaropvolgende vertalingen, staat dat Mozes met hoorns van de berg kwam. Dit is een vertaalfout. Toen Mozes van de berg kwam, had zijn hoofd een gloed, in het Hebreeuws karan. Maar omdat Hebreeuws zonder klinkers wordt geschreven, heeft Hiëronymus karan als keren gelezen. Dit betekent ‘gehoornd’.
Door deze grote fout is Mozes de jaren erna door talloze schilders met hoorns op zijn hoofd geportretteerd.

mars-zambia

4. Zambia op de maan
De ruimtewedloop in de jaren zestig van de vorige eeuw ging niet alleen tussen de Verenigde Staten en Rusland. Ook Zambia had ambitieuze plannen.
In oktober 1964 beschikt het Afrikaanse land over een eigen Nationale Academie van Wetenschap, Ruimteonderzoek en Filosofie. Directeur Edward Mukuka Nkoloso verklaart dat Zambia de andere landen in de race naar de maan gaat verslaan.
Er worden twaalf potentiële Zambiaanse astronauten opgeleid. Zo worden zij rondgedraaid in een olievat van 50 liter, terwijl ze aan het uiteinde van een touw hangen. Daarnaast leren zij op handen lopen, want dit is – volgens Nkoloso – de enige manier waarop de mens op de maan kan lopen.
Nkoloso krijgt zeven miljoen pond van Unesco om zijn ruimteprogramma te verwezenlijken. Ook al introduceert hij de term ‘afronaut’, zijn ruimteprogramma mislukt. Volgens Nkoloso komt dit door geldgebrek en omdat één van de astronauten zwanger is. Ook zou de raket gesaboteerd zijn door ‘buitenlandse elementen’.

De ontdekking van flogiston
De ontdekking van flogiston

5. Het element flogiston
Ooit gehoord van het element flogiston? Het bestaat helemaal niet, al dachten wetenschappers in de zeventiende eeuw van wel.
Wetenschapper Johann Joachim Becher stelt in 1667 een nieuw element voor, naast de elementen water, aarde, lucht, vuur en (soms) ether. Dit element heet flogiston. Becher beweert dat flogiston het element is waaruit vuur is gemaakt. Alle ontvlambare objecten bestaan uit flogiston, dat vrijkomt wanneer de objecten verbranden.
Andere wetenschappers leggen verbanden tussen vuur en verbranding. Zo weten zij nu waarom dingen stoppen met branden (ze komen zonder flogiston te zitten) en waarom vuur lucht nodig heeft om te branden de lucht moet flogiston absorberen). Ook ontdekken zij waarom mensen ademen, namelijk om flogiston uit ons lichaam te krijgen.
Natuurlijk blijkt flogiston niet te bestaan. We weten tegenwoordig dat we ademen om zuurstof voor onze cellen te krijgen.

Hangt Le Bateau goed of ondersteboven?
Hangt Le Bateau goed of ondersteboven?
6. Ondersteboven
Op 18 oktober 1961 opent er een tentoonstelling met de werken van de Franse impressionist Henri Matisse in het museum voor moderne kunst in New York. Eén van zijn werken – Le Bateau (‘De boot’) – is een afbeelding die bestaat uit uitgesneden stukken papier die met gouache zijn beschilderd. Het is één van de werken uit zijn laatste levensjaar.
Grappig genoeg hangt het schilderij ondersteboven. Het duurt maar liefst 47 dagen voordat iemand doorheeft dat het schilderij verkeerd hangt. De effectenmakelaar Genevieve Habert ontdekt de fout en licht via de New York Times museumdirecteur Monroe Wheeler in. Het schilderij wordt uiteindelijk goed gehangen, maar naar schatting hebben 116.000 mensen het werk ondersteboven aanschouwd.

7. Grote fouten in Shakespeare’s toneelstukken
Ook Shakespeare maakte een paar grote fouten in zijn toneelstukken. In Hamlet vermeldt de katholieke begrippen als ‘vergeving’ en ‘vagevuur’, maar in die tijd wonen in Denemarken alleen heidenen. In Henry I – een drama dat zich afspeelt in 1403 – heeft Shakespeare het over kalkoenen. Die worden door de Spanjaarden pas in 1519 ingevoerd en worden in 1524 in Engeland geïmporteerd.
Daar houdt het niet op. In Antony and Cleopatra nodigt Cleopatra anderen uit om biljart te spelen. Dit is echter eeuwen voordat het spel wordt uitgevonden. Ook Caesar in Julius Caeser is zijn tijd vooruit. Hij verwijst naar een klok die elf uur slaat, terwijl zo’n klok pas in de late jaren van de dertiende eeuw wordt ontwikkeld.

444 blunders die de geschiedenis (bijna) hebben veranderd (***)
In het boek ‘444 blunders die de geschiedenis (bijna) hebben veranderd‘ vertelt auteur Herman Boel wat het duurste koppelteken uit de geschiedenis is en waarom een Amerikaanse nieuwszender de naam van de Zuid-Koreaan Sum Ting Wong beter gedubbelcheckt had. Het is een boek met hedendaagse en historische wist-je-datjes. Het boekje leest lekker weg en bevat veel leuke (en verrassende) blunders. Zijn alle 444 feitjes even interessant? Nee, maar dat betekent dat er voor iedereen wat te genieten valt.

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd