Dichtstbijzijnde direct waargenomen exoplaneet ontdekt

Het gaat om een relatief koele, massieve gasreus op slechts 35 lichtjaar afstand.

Ondertussen hebben astronomen al duizenden exoplaneten opgespoord. Alleen zijn de meeste daarvan niet direct waargenomen. Onderzoekers leiden hun aanwezigheid af door naar de moederster te turen in de hoop er getuige van te zijn dat de helderheid van de ster kortstondig afneemt. Want dat zou op de aanwezigheid van een planeet kunnen wijzen. Onderzoekers komen nu echter in een nieuwe studie met groot nieuws. Want ze zijn er nu toch in geslaagd om een planeet buiten ons zonnestelsel rechtstreeks in beeld te brengen.

Moeilijk
Het is een bijzondere prestatie, aangezien exoplaneten buitengewoon moeilijk te zien zijn met bestaande telescopen. Bovendien hebben de planeten vaak kleine omloopbanen en verdwijnen daardoor in de schittering van het licht van hun moederster. Een afgestudeerde student overtrof dan ook alle verwachtingen toen hij erin slaagde een exoplaneet direct op beeld vast te leggen. En niet zomaar eentje.

COCONUTS-2b
Het gaat om een gasreus op slechts 35 lichtjaar afstand. En hiermee is dit tot nu toe de dichtstbijzijnde, direct waargenomen exoplaneet. De planeet trekt baantjes rondom een kleine, rode dwergster op een relatief grote afstand. Zo bevindt de planeet zich ongeveer 6000 keer verder van zijn moederster dan de aarde van de zon. Het nieuwe planetenstelsel is COCONUTS-2 genoemd en de nieuwe planeet COCONUTS-2b.

Eigenschappen
Verdere analyse onthult dat COCONUTS-2b een massa heeft van ongeveer zes keer de massa van Jupiter. Bovendien is de planeet vrij koel. Sterker nog, COCONUTS-2b is de op één na koudste afgebeelde exoplaneet. Zo wordt het op de planeet niet warmer dan 160 graden Celsius; wat iets koeler is dan de stand van de meeste ovens voor het bakken van koekjes. Het betekent dat COCONUTS-2 best bijzonder is. “Met zo’n grote massa, wijde omloopbaan en de zeer koele moederster, vertegenwoordigt COCONUTS-2 een heel ander planetair systeem dan ons eigen zonnestelsel,” aldus onderzoeker Zhoujian Zhang.

Meer over COCONUTS-2
De planeet werd voor het eerst ontdekt in 2011 door de Wide-field Infrared Survey Explorer-satelliet. Men dacht destijds dat het om een zwervend object ging; een planeet die niet rondom een ster cirkelde. De huidige onderzoekers ontdekten echter dat de planeet in feite door zwaartekracht gebonden is aan een ster met een lage massa, COCONUTS-2A, die ongeveer een derde van de massa van de zon is en ongeveer 10 keer jonger.

Vanwege de wijde baan van COCONUTS-2b rondom zijn koele moederster, ziet de lucht er op de planeet voor een waarnemer waarschijnlijk heel anders uit dan de lucht op aarde. Dag en nacht zouden er in principe wel hetzelfde uitzien, waarbij de moederster als een heldere rode ster aan de donkere hemel verschijnt.

In beeld gebracht
Hoe de onderzoekers erin slaagden om deze exoplaneet direct in beeld te brengen? COCONUTS-2b is nog vrij jong, waardoor hij nog restwarmte van zijn vorming bezit. Deze restwarmte zit opgesloten in de massieve exoplaneet, waardoor hij zwak gloeit in infrarode golflengten – genoeg om waarneembaar te zijn in directe beelden.

Volgens het team heeft de ontdekking van COCONUTS-2b grote implicaties voor toekomstig onderzoek. “Met zijn wijde omloopbaan is COCONUTS-2b een geweldig laboratorium voor het bestuderen van de atmosfeer en samenstelling van jonge gasreuzen,” stelt Zhang. En daar valt nog veel te leren. Zo weten we bijvoorbeeld nog steeds niet precies hoe gasreuzen ontstaan. Het is daarom buitengewoon veelbelovend dat nu we een jong exemplaar van dichtbij kunnen bekijken.

Bronmateriaal

"Massive COCONUTS exoplanet discovery led by UH grad student" - University of Hawaiʻi

Afbeelding bovenaan dit artikel: B. Bays (SOEST/UH)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd