Dit is waarom we ook in Nederland op de nagels beten tijdens de VS verkiezing

Nachten doorhalen voor CNN en vuurwerk in de straten van Europese hoofdsteden na afloop: waarom zijn we wereldwijd zo emotioneel betrokken bij de verkiezingen in de VS?

De winnaar van de verkiezingen in de Verenigde Staten is bekend gemaakt, maar niet zonder slag of stoot. A nailbiting election, noemde de Amerikanen het zelf, oftewel een verkiezingen om op je nagels te bijten van de spanning. En die spanning was internationaal merkbaar, maar waarom eigenlijk?

Met z’n miljoenen aan CNN gekluisterd
“Ik merkte zelf ook dat ik verslaafd raakte aan apps, waarop je de getelde stemmen nauwkeurig in de gaten kon houden. Op een gegeven moment ververste ik zo’n app zo regelmatig dat er in de tussentijd nog maar 10 nieuwe stemmen geteld waren.” Aan het woord is professor in de sociale- en organisatiepsychologie dr. Carsten de Dreu aan de Universiteit Leiden. Hij was niet bepaald de enige die de verkiezingen op dit niveau volgde. Miljoenen Nederlanders zaten in de dagen na de verkiezing op de nieuwszender CNN die 24 uur per dag updates probeerde te brengen. En na de uitslag deelden we de vreugde of de boosheid massaal op Twitter, Instagram en Facebook.

Mensen dol op spannende strijd
Volgens De Dreu liggen er basale psychologische principes ten grondslag aan onze fascinatie. “Er komen een aantal lagen bij elkaar hier. Ten eerste was de verkiezingsstrijd op zich al ‘captivating‘ en daar zijn we dol op. Een spannende wedstrijd is interessanter en boeit ons meer dan een wedstrijd, die saai verloopt. Als we een stap verder kijken, komt daar de toegenomen politieke polarisatie mee in de VS. Daardoor ontstaat makkelijk een gevoel van: ‘Je hoort bij deze groep en je bent met ons, of je bent tegen ons en je behoort tot die groep.’ Je wordt als het ware meegezogen in die polarisatie en je kiest een kant. Het is bijna onmogelijk om dat niet te doen, want er zijn vrijwel geen tussenstations. Daardoor is het lastig om er met je gevoel en betrokkenheid wél tussen te gaan staan.”

Polarisatie verhoogt betrokkenheid
“Je ziet dat het moeilijker wordt voor mensen om te zeggen dat het ze niet veel kan schelen omdat beide kampen wel goede punten hebben,” licht De Dreu toe. “Je identificeert je met één kamp en bent dus tegen het andere. Dat geeft nog eens extra spanning aan de wedstrijd. Als jouw kant verliest, verlies jij! En andersom natuurlijk. Als je een voetbalwedstrijd kijkt, is het ook bijna onmogelijk om niet een elftal te kiezen. Zelfs al ging je er neutraal voor zitten, gaandeweg raak je meer betrokken en kies je partij. Dan staat er ook voor jou winst of verlies op het spel en raak je nog meer betrokken. Voordat je het weet, scheld je op de scheidsrechter en ben je uit je hum als jouw team verliest.”

Impact op Nederlandse samenleving
De Leidse professor benadrukt dat ook niet-Amerikaanse burgers wel een duidelijk belang hebben bij de verkiezingen. “Hoe boeiend een buitenlands fenomeen ook is, als het voor ons niet relevant is, zullen we er ons toch niet betrokken bij voelen. De aankomende verkiezingen in bijvoorbeeld Nigeria kunnen nog zo spannend zijn, het zal een stuk minder onze huiskamers binnen komen. Wat er in Amerika gebeurt, heeft natuurlijk wel degelijk impact hier in Nederland. Black Lives Matter bijvoorbeeld begon in de VS, maar we zien bewegingen hier parallel lopen. Dus we kunnen moeilijk zeggen dat we niets te maken hebben, met de gebeurtenissen aan de overkant van de Atlantische Oceaan.”

Online groepsvorming door social media
Dat de Nederlandse belangstelling groot was, is niet te ontkennen. De Dreu meent dat nog een factor heeft bijgedragen aan de buitengewone interesse voor de politiek in de VS. “We zagen dit bij de vorige verkiezingen 4 jaar geleden al op komen, maar nog niet zo hevig als nu, namelijk de rol van social media. Dat heeft bepaalde groepsprocessen wel bevorderd. Als je een bepaalde voorkeur hebt, spelen de algoritmes van social media daarop in en krijg je bij behorende feeds, die je waarschijnlijk ook interessant vindt. Zo echoot tien keer dezelfde informatie in je scherm voorbij en kom je steeds verder in je eigen overtuiging en wat nog meer is: je merkt dat je die overtuiging deelt met mensen in Parijs en London. Je belandt dus in een online groep mensen, die allemaal dezelfde mening zijn toegedaan en die bij elkaar ook versterken.”

Groepsleden fokken elkaar op
“Na de verkiezing zag je dat de leden van zo’n groep, dit off line doortrokken en dat vreemden elkaar dus vonden in feest vieren of uiting geven aan hun teleurstelling. En in een groep ga je je anders gedragen, dan wanneer je alleen bent. De groepsleden fokken elkaar een beetje op en ongemerkt ben je wel erg uitbundig aan het feestvieren of juist aan het schuimbekken. Achteraf twijfel je aan jezelf: zo ben je toch helemaal niet? Aan de teleurstelling, boosheid of juist vrolijkheid wordt dan meer uiting gegeven dan wanneer je dat misschien individueel gedaan zou hebben,” besluit De Dreu.

De internationale belangstelling voor de strijd tussen Biden en Trump en de hevige emoties die de ontknoping van de strijd los maakte, zijn de afgelopen dagen weer tanende. Het zal nog wel vier jaar duren voordat Nederlanders weer feestend en vloekend de straat op gaan na een verkiezingsuitslag 6000 kilometer verderop.

Bronmateriaal

Interview prof. dr. C. de Dreu, Sociale- en organisatiepsychologie, Universiteit Leiden
Afbeelding bovenaan dit artikel: Element5 Digital via Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd