Dit visje is op een bizarre manier verwekt

Het visje kwam voort uit een eitje dat lijkt te zijn bevrucht terwijl het nog in de moeder zat.

Onderzoekers hebben een wel heel opvallende bevruchting van een driedoornige stekelbaars (Gasterosteus aculeatus) ontdekt. Normaal gesproken bouwt een mannelijke stekelbaars een nest en lokt een vrouwtje hier naartoe door een zigzaggende dansroutine uit te voeren. Is een vrouwtje voldoende verleid, dan legt zij haar eitjes in het nest. Het mannetje jaagt het vrouwtje weg en bevrucht vervolgens de eitjes. Maar bij een vrouwelijke stekelbaars vis – die de bijnaam Mary heeft gekregen – ging het net ietsje anders. Zo blijkt dat haar eitjes al bevrucht waren terwijl deze zich nog in haar buik bevonden.

Zwangerschap
De ongewone zwangerschap van Mary betekende dat deze ‘maagdelijke’ stekelbaars bijna dood was toen haar hachelijke situatie werd opgemerkt. Al gauw werd de beslissing genomen om de levens van haar jongen te redden door Mary te laten inslapen en de bijna complete embryo’s door middel van een keizersnee ter wereld te laten komen. In totaal werden er 54 kerngezonde nakomelingen uit de moeder gehaald die uitgroeiden tot volwassenen. Ongeveer twintig visjes zijn bijna drie jaar later nog steeds in leven.

Het is niet de eerste keer dat onderzoekers op al bevruchte eitjes in de buik van een stekelbaars stuiten. Zo is dit voorval één keer eerder vastgelegd in een studie gepubliceerd in de jaren ’50 van de vorige eeuw. Echter was er in dat geval alleen een foto van de vis in kwestie bijgevoegd en is het de vraag of destijds de jongen ook geboren zijn.

Hoe dan?
Maar hoe kon deze ongewone zwangerschap gebeuren? De onderzoekers waren verbluft toen ze Mary in een laboratorium nog eens onder de loep namen. “Ze leek op een gewone eierleggende vis,” zegt onderzoeker Laura Dean. “We konden het niet geloven toen we ontdekten dat ze bijna volledig ontwikkelde embryo’s in haar buik had. Deze embryo’s waren ook nog eens in goede gezondheid en waren op geen enkele manier misvormd.”

Mogelijkheden
Bij vissen zijn er verschillende manieren bekend waarop een abnormale bevruchting van eicellen kan plaatsvinden. De eerste is parthenogenese; een verschijnsel dat vrouwtjes jongen kunnen voortbrengen zonder dat hier een mannetje bij te pas komt. De maagdelijke vrouwtjes leggen spontaan eitjes of baren jongen. De tweede mogelijkheid is dat een vis hermafrodiet is en zowel over mannelijke, als vrouwelijke geslachtsorganen beschikt. Toch blijken beide opties niet bij Mary op te gaan. Zo kwam na een aantal genetische testen naar voren dat de nakomelingen genen hadden die niet van Mary zelf zijn en dus van een vader afkomstig moeten zijn. “Bij parthenogenese zijn de nakomelingen genetisch identiek aan de moeder,” legt Dean uit. “En als Mary hermafrodiet was geweest, dan hadden de jongen ook dezelfde genen gehad als zij zonder genetische input van buitenaf.”

De embryo’s die op het punt staan om uit te komen. Afbeelding: Dr. Laura Dean

Verklaring
Hoe kan het dan gebeurd zijn? De onderzoekers houden er een bizarre verklaring op na die ze in hun studie uit de doeken doen. “Onze theorie is dat er op de een of andere manier sperma van een mannetje in Mary terecht is gekomen en de eicellen bevruchtte,” zegt Dean. “Wat er waarschijnlijk is gebeurd, is dat ze in een nest is gaan liggen waar al een ander vrouwtje eitjes had gelegd. Deze eitjes waren waarschijnlijk bedekt met sperma van een mannelijke stekelbaars. Een deel van dit sperma moet in Mary terecht zijn gekomen, vermoedelijk door haar eierbuis, en vervolgens zo de eitjes in de buik bevrucht hebben.”

De onderzoekers – die wederom op visexpedities in Schotland zijn – kijken actief rond naar meer vrouwelijke stekelbaarzen die hetzelfde fenomeen vertonen. Zo willen ze achterhalen of het geval van Mary niet alleen een vreemd incident was, maar dat het een indicatie is voor een evolutionaire of genetische verandering in het voortplantingsmechanisme van de soort.

Bronmateriaal

"Scientists solve mystery of a fish called Mary's 'virgin' birth" - University of Nottingham

Afbeelding bovenaan dit artikel: Dr. Laura Dean

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd