Triest genoeg is de groeiende weerstand tegen vaccinaties er één van.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de tien grootste bedreigingen voor de volksgezondheid in 2019 op een rijtje gezet. En meerdere ervan hebben we min of meer zelf gecreëerd.
1. Vieze lucht en klimaatverandering
Dit zijn twee gezondheidsrisico’s die we over onszelf hebben afgeroepen: luchtvervuiling en klimaatverandering. Naar schatting ademen negen op de tien mensen(!) op aarde dagelijks vervuilde lucht in en dat leidt onder meer tot veel meer gevallen van kanker, beroertes, hart- en vaatziekten en longproblemen. Volgens de WHO sterven jaarlijks zo’n 7 miljoen mensen een vroegtijdige dood doordat ze vieze lucht inademen. Klimaatverandering ligt in het verlengde van dit probleem: doordat wij onder meer CO2 in de atmosfeer slingeren, warmt de planeet op. En dat brengt tussen 2030 en 2050 naar verwachting per jaar 250.000 extra sterfgevallen met zich mee. De oorzaak van die sterftes? Denk aan ondervoeding (doordat droogte en/of hitte het op steeds meer plekken lastig maakt om gewassen te verbouwen), maar ook malaria.
Ze zijn niet besmettelijk, maar winnen wel rap terrein. We hebben het over ziektes zoals diabetes, kanker en hartziekten. Samen verantwoordelijk voor meer dan 70% van de sterfgevallen wereldwijd. De drijvende krachten achter de opkomst van deze ziektes? Slechte gewoontes zoals ongezond eten, gebruik van alcohol en sigaretten en onvoldoende bewegen.
3. Een wereldwijde grieppandemie
Deze zit er gegarandeerd een keertje aan te komen, maar niemand weet wanneer ‘ie zich aandient. En daarmee is het ook in 2019 weer een risicofactor.
4. Kwetsbare leefgebieden
Zo’n 1,6 miljard mensen, oftewel 22% van de wereldbevolking, leven op plekken waar het crisis is en toegang tot gezondheidszorg beperkt of zelfs niet voorhanden is. Je kunt dan denken aan oorlogsgebieden, maar ook aan gebieden waar onvoldoende voedsel geproduceerd wordt.
5. Resistentie
Ook dit is al jaren een probleem. En de situatie wordt steeds nijpender. Steeds meer bacteriën worden resistent voor de antibiotica die we op hen loslaten en daardoor is het steeds lastiger om bepaalde aandoeningen – denk bijvoorbeeld aan tuberculose, maar ook gonorroe – te behandelen.
6. Ebola en andere ziekteverwekkers
Er zijn verschillende ziekteverwekkers die razendsnel om zich heen kunnen grijpen en lastig te bestrijden zijn. Ebola is er een goed voorbeeld van en sloeg de afgelopen jaren hard toe. In 2018 vonden bijvoorbeeld nog uitbraken plaats in Kongo. Ook het zika-virus en SARS kun je in deze categorie scharen. Net als ‘ziekte X’: een ziekteverwekker die een serieuze epidemie kan veroorzaken en mogelijk nu al op de loer ligt, maar waar we ons totaal niet van bewust zijn.
7. Zwakke eerstelijnsgezondheidszorg
Voor ons is het vrij vanzelfsprekend om bij gezondheidsklachten een bezoek te brengen aan de huisarts. Maar in veel landen is dat voor een grote groep mensen onmogelijk en/of onbetaalbaar. Het resultaat is dat mensen te lang met klachten rond blijven lopen en hulp soms te laat komt.
8. Twijfels omtrent vaccinaties
De afgelopen decennia is er een enorme vooruitgang geboekt in de strijd tegen ziekten zoals de mazelen. Het is te herleiden naar vaccinatieprogramma’s: kinderen worden al op jonge leeftijd tegen de meest gevaarlijke infectieziekten ingeënt. De laatste jaren kiezen echter steeds meer mensen ervoor om hun kinderen niet of slechts deels in te laten enten. En daardoor kunnen bepaalde ziekten weer de kop opsteken. Zo is het aantal gevallen van mazelen wereldwijd met 30% gestegen.
9. Knokkelkoorts
Deze – door muggen overgedragen – ziekte veroorzaakt griepachtige symptomen en is in 20% van de gevallen dodelijk. De ziekte duikt met name op in het regenseizoen in landen als Bangladesh en India. Omdat het regenseizoen aldaar steeds langer duurt, vallen er ook steeds meer slachtoffers. Bovendien komt knokkelkoorts tegenwoordig ook voor in landen met een wat gematigder klimaat, zoals bijvoorbeeld Nepal.
10. HIV
Hoewel er de laatste jaren enorme vooruitgang is geboekt in de strijd tegen HIV, valt er nog veel te winnen. Naar schatting lijden zo’n 37 miljoen mensen aan HIV.
De Wereldgezondheidsorganisatie zet zich traditiegetrouw in voor een betere gezondheid voor mensen wereldwijd. En in 2019 zal de focus onder meer liggen op deze tien gezondheidsrisico’s of -problemen. Voor elk van deze tien zijn inmiddels plannen opgesteld om ze terug te dringen.
