“De grootst mogelijke onzin.” Zo beschrijft Scientias-bezoeker Fox de doemdagklok onder het desbetreffende artikel van 27 januari. Toch zijn conflicten in zekere zin te voorspellen, met dank aan big data.
De doemdagklok wordt door wetenschappers ingezet om te illustreren hoe de mensheid ervoor staat. Twaalf uur staat symbool voor een kernoorlog of totale vernietiging door andere oorzaken. De grote wijzer stond in januari op 2,5 minuten voor twaalf. We zijn slechts 150 seconden verwijderd van een allesvernietigende ramp.
Onder het artikel reageerden meer dan 200 mensen. “Het heeft niets met wetenschap te maken”, schrijft Suzanne Broeren. “Wat een treurnis.” Flor is het roerend met haar eens: “is dit een of andere wetenschappelijke religie?”
De Scientias-bezoekers hebben deels gelijk. Inderdaad is niet alles te voorspellen. Als president Donald Trump in een vlaag van verstandsverbijstering zijn nucleaire koffer opent en de grote rode knop indrukt, dan heeft niemand dat zien aankomen, behalve een groep van ruim 20.000 man die een enquete heeft ondertekend.
Of toch niet?
Toch zijn veel conflicten wel te voorspellen. “Lang voordat de burgeroorlog in Syrië begon wisten we al dat de situatie gespannen was”, vertelt professor Lars-Erik Cederman van het ETH Zurich. Zijn essay is onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Science.
Het is al lastig genoeg om de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen of de Amerikaanse presidentsverkiezingen te voorspellen. Het voorspellen van de start van een gewapend conflict is een grotere uitdaging. “Gewapende conflicten vinden minder vaak plaats en zijn complexer”, zegt Cederman. “Wanneer er veel veranderingen in korte tijd plaatsvinden, zoals nu met de Brexit en president Trump, kunnen we de data van de afgelopen decennia niet zomaar gebruiken om de toekomst te voorspellen.”
Betere voorspellingen
Toch verwacht Cederman dat voorspellingen – met dank aan big data – de komende jaren beter worden. Zo worden berichten op sociale media in kaart gebracht en geanalyseerd door intelligente computeralgoritmen. Maar het zal onderzoekers waarschijnlijk nooit lukken om een toekomstige tijdlijn te maken met daarop de conflicten die gaan plaatsvinden. Daarvoor vinden conflicten te willekeurig plaats. Zonder orde of regelmaat.
Van handmatige analyses…
De gemiddelde werkdag van een conflictwetenschapper: hij of zij zet zijn computer aan, gaat met zijn armen over elkaar zitten en wacht tot er conclusies in beeld verschijnen. Toch? Nee, dit is te kort door de bocht. Het werk van Cederman en zijn collega’s gebeurt grotendeels handmatig. Cederman wijst naar conflicten in delen van de wereld, waar een minderheid van de mensen toegang heeft tot het web. “In bepaalde landen worden sites geblokkeerd of wordt het nieuws gecensureerd. Informatie is dan van dubieuze kwaliteit.” Een onderzoeker kan dit beter herkennen dan een computer.
…naar betere automatische analyses
De beste manier om conflicten te voorspellen is om zoekwoorden te analyseren in nieuwsberichten. “Deze gegevens worden nu nog verzameld door mensen, maar dat gaat veranderen”, reageert Cederman. “Mijn collega Nils Weidmann laat zien dat er nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden, waardoor nieuwsartikelen voor een groot deel automatisch geanalyseerd kunnen worden. Dit versnelt het proces aanzienlijk. Het is echter te optimistisch om te verwachten dat computers zelfstandig conflictpatronen herkennen. Als conflictonderzoekers komen we op korte termijn niet zonder werk te zitten.”
