Doorbraak kan einde maken aan gaatjes

Wetenschappers hebben de structuur en de werking van het enzym dat ervoor zorgt dat bacteriën aan tanden en kiezen blijft plakken achterhaald. En dat is een doorbraak. Nu kan er een stof worden ontwikkeld die dit enzym buitenspel zet. Door die stof toe te voegen aan tandpasta – of aan snoep – kan tandplaque voor eens en altijd tot het verleden gaan behoren.

De onderzoekers Bauke Dijkstra en Lubbert Dijkhuizen richtten zich op het enzym glucansucrase. Het enzym komt voor in de melkzuurbacterie Lactobacillus reuteri, een micro-organisme dat in de mondholte en het maagdarmkanaal van de mens leeft. De bacteriën gebruiken het enzym om suiker uit voedsel te halen. Van die suiker maken ze lange ketens waarmee ze zich vastplakken aan bijvoorbeeld de tanden.

Gaatjes
Zodra de bacterie zich aan de tand heeft vastgeklemd, produceert deze zuren die het calcium van tanden doen verdwijnen. Het resultaat: gaatjes.

Fout
De onderzoekers legden de 3D-structuur van het enzym bloot en konden zo achterhalen hoe de stof werkt. En dat biedt mogelijkheden: er kan nu een stof ontwikkeld worden die het enzym afremt. Wetenschappers probeerden zo’n stof eerder al te maken, maar dat ging toen fout. “De onderzochte remmers blokkeerden niet alleen glucansucrase, maar ook het spijsverteringsenzym amylase dat in ons speeksel zit en nodig is voor de afbraak van zetmeel,” legt Dijkhuizen uit.

WIST U DAT…

…gepoetste tanden ook de dokter op afstand houden?

Specifiek
De onderzoekers weten nu dankzij hun studie dat de enzymen die in de mondholte en het maagdarmkanaal leven sterk op elkaar lijken. “Aan de hand van de kristalstructuur zien we dat de actieve centra vrijwel identiek zijn. Toekomstige remmers moeten dus op heel specifieke plaatsen gericht zijn, omdat beide enzymen evolutionair zo ontzettend dicht bij elkaar staan.”

De remmers kunnen volgens de onderzoekers in de toekomst mogelijk in mondwater of tandpasta worden gestopt. “Maar misschien zelfs ook wel in snoep,” bedenkt Dijkhuizen. “Een remmer zou ervoor kunnen zorgen dat in de mond vrijkomende suikers geen schade aanrichten.” Dat wil niet zeggen dat de tandenborstel straks overbodig is. “Tandenpoetsen zal ook altijd nodig blijven.”

Bronmateriaal

Persbericht Rijksuniversiteit Groningen

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd