Vannacht werd bekend dat wetenschappers erin geslaagd zijn om kunstmatig leven te creëren. Ze maakten de eerste synthetische, levende cel vanuit niets. Deze eerste kunstmatige levensvorm moet leiden tot door mensen gemaakte bacteriën die de wereld op zijn kop zetten. De wetenschap is verdeeld.
De levensvorm heeft de naam Synthia gekregen. De eventuele toepassingen zijn eindeloos en dus mag het een doorbraak genoemd worden. Niet iedereen is echter enthousiast; sommigen verwijten de onderzoekers dat ze voor god spelen.
Fabriekjes
In de toekomst zouden de kunstmatig gecreëerde bacteriën kleine fabriekjes kunnen worden. Ze worden dan gebruikt om koolstofdioxide en giftig afval op te ruimen. Ook kunnen ze een rol spelen bij de productie van brandstoffen en de bestrijding van ziektes.
Gevaarlijk
Wetenschappers hebben vijftien jaar aan de doorbraak gewerkt. Het onderzoek kostte 27,7 miljoen dollar. Men zou verwachten dat de wetenschappelijke wereld dan ook op zijn kop staat nu het gelukt is. Maar niets is minder waar; de ethische voors en tegens rollen over tafel. Men is bovendien bang dat het onderzoek misbruikt kan worden en uiteindelijk zal leiden tot het ultieme biologische wapen.
Hoe?
Hoe kregen de onderzoekers het voor elkaar? Bioloog Craig Venter transplanteerde eerst het gehele DNA van een bacterie in een andere bacterie. Dat lukte en hij ging een stap verder. Hij plaatste een door mensen gemaakt genoom in de bacterie. Dit door mensen gemaakte genoom was tot stand gekomen door het DNA van een bacterie stukje voor stukje naar zijn eigen hand te zetten. Vervolgens werden die stukjes aan elkaar gezet en in de bacterie geplaatst. Daar kwam het tot leven; de bacterie groeide en vermenigvuldigde zich. Dat leidde tot generaties die theoretisch gezien geheel kunstmatig zijn. Het omgezette DNA bevatte zo’n 850 genen. Dat is nog maar een fractie van het aantal dat wij mensen met ons meedragen: 20.000.
Computer
Venter benadrukt dat het proces veel weg heeft van de werking van een computer. Een programma kan zonder harddrive niet draaien. Ook het DNA doet niets uit zichzelf. Maar: wanneer de software (het DNA) in de computer (bacterie) geladen wordt, zijn grootse dingen mogelijk.
Recept
Theoretisch gezien is het pad nu vrij om het recept zodanig te veranderen dat er een geheel nieuw organisme kan ontstaan. Hoog op Venters verlanglijstje staan bacteriën die koolstofdioxide uit de atmosfeer halen of schone energie produceren. Andere mogelijkheden zijn: bacteriën die medicijnen produceren tegen bijvoorbeeld de griep of stoffen die gelekte olie opruimen.
Stap te ver?
Volgens Venter is er ethisch gezien geen reden tot zorg; de bacteriën zouden zo gemaakt worden dat ze buiten het laboratorium niet kunnen overleven. “We hebben ons vaak afgevraagd of dit een stap te ver was,” vertelt hij. “Ik antwoordde dan altijd dat we – tot op heden – slechts een kleine versie van hetgeen wat in de natuur leeft, reconstrueren.
Volgens de onderzoekers zal hun doorbraak ook op lange termijn niet tot het creëren van een dier of mens leiden. Maar voor veel wetenschappers maakt dat niet uit. Het experiment is al gevaarlijk op zichzelf. Deskundigen zijn bang voor de gevolgen die de ontdekking met zich meebrengt. Het maken van biologische wapens zou met deze technologie naar een hoger plan kunnen worden getild. Bovendien is het nog maar de vraag wat er gebeurt als mensen een kunstmatige levensvorm – die bij de gratie van moeder natuur en de evolutie niet kon bestaan – in de wereld brengen.
