Wetenschappers hebben ontdekt dat de dubbelster Fomalhaut in werkelijkheid een drievoudige ster is. Op ongeveer drie lichtjaar afstand van Fomalhaut A bevindt zich een derde ster die deel uit blijkt te maken van het Fomalhaut-systeem. De ster maakt Fomalhaut tot één van de omvangrijkste stersystemen die we kennen, met omlooptijden die miljoenen jaren beslaan.
Wetenschappers dachten altijd dat het Fomalhaut-systeem uit twee sterren bestond: Fomalhaut A en Fomalhaut B. De afstand tussen deze twee sterren is groot: ongeveer één lichtjaar. Maar toen de onderzoekers nog eens kritisch naar het systeem keken en vergeleken met eigenschappen van een derde ster die zich op meer dan drie lichtjaar van Fomalhaut A bevindt, ontdekten ze iets opmerkelijks. Ze concludeerden dat de derde ster – bekend als LP 876-10 – bij het Fomalhaut-systeem hoorde en dus eigenlijk als Fomalhaut C zou moeten worden aangeduid.
Massa
De afstand tussen Fomalhaut A en C is groot. Dat Fomalhaut A de ster ondanks die grote afstand bij het systeem kan betrekken, komt door zijn massa. “Fomalhaut A is zo’n massieve ster: ongeveer twee keer massiever dan onze zon,” legt onderzoeker Eric Mamajek uit. “Daardoor kan deze voldoende aantrekkingskracht uitoefenen om deze kleine ster aan zich gebonden te houden, ondanks dat deze 158.000 keer verder van Fomalhaut verwijderd is dan de aarde van de zon verwijderd is.”
Nu pas ontdekt
Dat de drie sterren bij elkaar horen, blijkt onder meer uit de snelheid van de sterren. Maar hoe hebben we dit tweede broertje van Fomalhaut A zo lang over het hoofd kunnen zien? “Wanneer je vanaf de aarde kijkt, lijkt Fomalhaut C heel ver van de grote, heldere ster Fomalhaut A af te staan,” legt Mamajek uit. Het lijkt vanaf de aarde alsof er tussen de twee sterren elf volle manen zouden passen. Dat de sterren zo ver uit elkaar lijken te staan, komt doordat Fomalhaut relatief dicht bij de aarde staat (de afstand bedraagt ongeveer 25 lichtjaar). Als de sterren verder van de aarde verwijderd zouden zijn, zouden ze veel dichter bij elkaar lijken te staan. Doordat de afstand nu zo groot lijkt, is waarschijnlijk één van de redenen waarom lang over het hoofd gezien is dat Fomalhaut uit drie sterren bestaat.
In de toekomst hopen de onderzoekers de banen van Fomalhaut B en C rondom Fomalhaut A nauwkeuriger te kunnen vaststellen. Een lastige klus, aangezien de twee sterren er naar verwachting miljoenen jaren over doen om zo’n rondje te voltooien.
