Duivelse glimlach is goed bedoeld

De eerste kolonisten schrokken zich een hoedje toen ze 500 jaar geleden in het Caribisch gebied op de duivelse glimlach stuitten. De lach was overal; op kettingen rond de nek van de lokale bevolking, op stoelen en schelpen. Wetenschappers tonen nu aan dat de glimlach niets kwaads in de zin had.

De kolonisten interpreteerden de glimlach als vijandig, anti-christelijk en angstaanjagend. Maar uit een hedendaagse analyse van de lach van mensen en primaten blijkt dat die interpretatie er volledig naast zit. De lach zou eerder een symbool van goede wil en vriendelijkheid zijn geweest.

Draak
De eerste Europese ontdekkingsreizigers schrokken van de motieven waarbij mensen met een tandpastaglimlach werden afgebeeld. Ze associeerden het met schedels, dodenmaskers of het gezicht van een sjamaan in trance. Fernández de Oviedo y Valdez reisde in de zestiende eeuw door het Caribisch gebied en beschreef de motieven als ‘afschuwelijke figuren, vervormd en angstaanjagend met woeste giftanden en tanden en oren die buiten proportie waren en brandende ogen als een draak‘.

Foutje
Moderne wetenschappers gingen lang in die verklaring mee. De symbolen zouden inderdaad vijandig zijn. Maar recent onderzoek laat iets heel anders zien. Wanneer primaten zoals de chimpansees hun tanden bloot lachen dan heeft dat meerdere betekenissen: van onzekerheid en onderwerping tot geluk. Maar één betekenis heeft het zeker niet: woede.

Aap
Wanneer de primaten boos zijn dan sperren ze de ogen wijd open en fronsen ze hun wenkbrauwen. “Getoonde en op elkaar gedrukte tanden zijn geen kenmerken van agressie,” vertelt onderzoeker Bridget Waller. “De uitdrukking waarbij de tanden blootliggen wordt gebruikt als een ondubbelzinnig signaal van goede bedoelingen, binding en vriendelijkheid.”

Het is goed dat dat misverstand is recht gezet, maar het is wel aan de late kant. De verkeerde interpretatie heeft het contact tussen de lokale bevolking en de kolonisten waarschijnlijk beïnvloed. “Als zij (de kolonisten, red.) het beter hadden begrepen dan waren er wellicht meer positieve interacties geweest.”

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd