Misschien is het combineren van drie of meer antibiotica toch niet zo’n slecht idee.
Over het algemeen wordt in de strijd tegen ziekteverwekkende bacteriën één antibioticum of een combinatie van hooguit twee antibiotica ingezet. Het combineren van drie of meer typen antibiotica gebeurt maar weinig. Aangenomen wordt namelijk dat één of meer extra antibiotica weinig toevoegt of dat de interactie tussen de verschillende typen antibiotica er zelfs voor zorgt dat de voordelen van het ene antibioticum door het andere worden weggestreept. “Er is een traditie waarbinnen maar één of hooguit twee medicijnen worden ingezet,” aldus onderzoeker Pamela Yeh.
Experiment
En dat is zonde, zo suggereert een nieuw onderzoek. “We zouden onszelf niet moeten beperken tot één medicijn of een combinatie van twee medicijnen,” aldus Yeh. Yeh en collega’s baseren die conclusie op experimenten. Ze werkten daarbij met acht typen antibiotica. Met deze acht typen antibiotica maakten ze alle mogelijke combinaties van vier of vijf typen medicatie. Daarbij werd ook nog gevarieerd met de verhoudingen tussen de verschillende doses antibiotica. Al met al creëerden de onderzoekers zo 18.278 verschillende combinaties van acht typen antibiotica. En al die combinaties lieten ze los op de bacterie E. coli. Ze verwachtten dat er wel een aantal combinaties zouden zijn die extra effectief waren in de strijd tegen deze bacterie. Maar tot hun grote verrassing waren er duizenden combinaties die effectiever waren dan gedacht: 1676 combinaties van vier typen antibiotica en 6443 combinaties van vijf typen antibiotica.
Heel veel combinaties
“Ik was verbaasd over hoeveel effectieve combinaties er zijn wanneer we het aantal typen antibiotica opvoeren,” stelt onderzoeker Van Savage. “Mensen denken misschien dat ze weten hoe verschillende combinaties medicijnen de interactie met elkaar aangaan, maar dat is niet zo.”
Eigen aanpak
Dat combinaties van verschillende typen antibiotica zo goed werken, was in een aantal gevallen te herleiden naar het feit dat elk antibioticum weer iets anders werkt. “Sommige medicijnen vallen de celwanden aan, anderen het DNA in de cel,” aldus Savage. “Het is alsof je een kasteel of een fort aanvalt. Het combineren van verschillende aanvalsmethoden kan effectiever zijn.”
Vervolgonderzoek
De resultaten zijn veelbelovend. Toch kan het nog wel even duren voor dergelijke ‘antibiotica-cocktails’ daadwerkelijk worden voorgeschreven. De beschreven experimenten vonden plaats in het lab en onduidelijk is nog of de verschillende combinaties antibiotica ook daarbuiten net zo effectief zijn. Vervolgonderzoek zal dat moeten uitwijzen.
Steeds meer bacteriën zijn of worden resistent voor antibiotica, waardoor ze lastig of zelfs niet te behandelen zijn. Op dit moment sterven op jaarbasis zo’n 700.000 mensen aan een infectie die onbehandelbaar is met de huidige antibiotica. En naar verwachting zal de sterfte door antiboticaresistentie de komende jaren snel toenemen. Sommige studies voorspellen dat er tegen 2050 elk jaar zo’n 10 miljoen mensen aan niet langer te behandelen infecties zullen overlijden. Het combineren van verschillende typen antibiotica die samen veel effectiever zijn in het doden van bacteriën kan wellicht helpen om de opkomst van antibiotiaresistentie af te remmen.
