Dunner wordende ozonlaag droeg 252 miljoen jaar geleden bij aan massa-extinctie

Een nieuwe reden om extra zuinig te zijn op onze reeds gehavende ozonlaag.

Zo’n 252 miljoen jaar geleden vond op aarde een massa-extinctie plaats. Bijna 70% van alle landdieren, 95% van het leven in zee en vele planten verdwenen. Aangenomen wordt dat de massa-extinctie samenhangt met vulkaanuitbarstingen in Siberië die bijna één miljoen jaar aanhielden. Tijdens die uitbarstingen kwamen vulkanische gassen vrij die de ozonlaag deels vernietigden. En onderzoekers vermoeden dat dat een belangrijke oorzaak was van het uitsterven van soorten wereldwijd. Onduidelijk was echter hoe de dunner wordende ozonlaag precies de ondergang van zoveel organismen inluidde. Tot nu. Onderzoekers hebben namelijk ontdekt dat de dunner wordende ozonlaag er waarschijnlijk voor zorgde dat bomen onvruchtbaar werden. “Tijdens de crisis aan het eind van het Perm zijn bossen mogelijk deels of compleet verdwenen door een toename van de UV-straling,” vertelt onderzoeker Jefrey Benca. Het veroorzaakte waarschijnlijk een domino-effect in de voedselketen, waardoor de ene na de andere soort omviel.

Experiment
Benca en collega’s baseren hun conclusies op een experiment met dennenboompjes. Hij zette ze in een kamer en stelde ze bloot aan de UVB (ultraviolet b)-straling waar de aarde aan het eind van het Perm mee te maken had. Geen van de bomen ging ten tijde van het twee maanden durende experiment dood. Maar ze produceerden wel opvallend veel misvormde pollen. Nog veel verontrustender is echter dat alle bomen die aan meer UV-straling werden blootgesteld steriel te worden: hun dennenappels verschrompelden binnen enkele dagen nadat ze ontstaan waren. Het betekent dat de bomen helemaal geen zaden konden produceren en dus feitelijk steriel werden.

Conservatief
“Het systeem dat wij gebruiken, was echt heel conservatief,” benadrukt Benca. “In tegenstelling tot de relatief onbeschermde zaaddragende structuren van de planten aan het eind van het Perm, hebben de dennen van vandaag de dag uitgebreide, sterke in elkaar grijpende schubben die de zaden beschermen tegen roofdieren en de omgeving.” En toch werden ook deze boompjes steriel.

Dat een toename in UV-straling dit effect heeft op naaldbomen – en mogelijk ook op andere soorten bomen – is een extra reden om zuinig te zijn op onze ozonlaag, zo stellen de onderzoekers. Door mensen gemaakte chemische stoffen hebben die ozonlaag reeds flink aangetast en hoewel deze op sommige plekken herstellende is, zijn er ook plekken waar de ozonconcentratie nog altijd afneemt.

Bronmateriaal

"Increased UV from ozone depletion sterilizes trees" - University of California, Berkeley

Afbeelding bovenaan dit artikel: nextvoyage / Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd