BIOLOGIE Het is een mysterie. Hoe kwamen leguanen ooit op de totaal geïsoleerde eilanden Fiji en Tonga? Jarenlang dachten onderzoekers dat de diertjes met een soort vlot voet aan wal hadden gezet. Nieuw onderzoek komt echter deze maand met een iets logischere verklaring. Want zeg nu zelf: ooit een leguaan een vlot zien bouwen?
Wetenschappers zijn er met behulp van de laatste genetische en geologische gegevens en fossiele data in geslaagd om het vervoermiddel van de leguanen onderweg naar Fiji en Tonga te achterhalen. En wat blijkt? De diertjes gingen gewoon lopen.
Op de Pacifische eilanden Fiji en Tonga – op zo’n 3218 kilometer ten oosten van Australië – wonen diverse leguanensoorten. Hun aanwezigheid daar is volgens onderzoeker Brice Noonan één van de meest onbegrijpelijke scenario’s in de biogeografie van de eilanden. Want op het dichtstbijzijnde continent – Australië – komen de leguanen
Zes maanden op een blaadje zitten is best lang voor een leguaan
helemaal niet voor. De dichtstbijzijnde leguanen bevinden zich zo’n dikke 8000 kilometer verderop, op het Amerikaanse continent. Het is dan ook logisch dat vele biologen zich tot hoofdbrekens toe over dit mysterie hebben gebogen. Sommigen dachten dat de leguanen op een vlotje van planten naar Fiji en Tonga waren gedreven. Heel gek is dat niet: leguanen zouden ook de Galapagoseilanden en Caribische eilanden zo hebben bereikt. Maar een oceaan oversteken is natuurlijk wel even iets anders. Als de leguanen het vlot als vervoermiddel hadden gekozen, waren ze zo’n zes maanden onderweg geweest. En zes maanden op een blaadje zitten, is best lang.
Om die reden besloten onderzoekers een andere theorie te testen: stel dat de leguanen miljoenen jaren geleden al naar de eilanden zijn gelopen. In die tijd zaten de Pacifische eilanden nog aan Gondwana – een supercontinent opgebouwd uit het huidige Afrika, Australië, Antarctica en delen van Azië – vast. Die veronderstelling houdt wel in dat de leguanen al een heel oude soort zijn. Met behulp van het DNA van de dieren en enkele fossielen konden de onderzoekers vaststellen dat de leguanen al zo’n zestig miljoen jaar op de eilanden wonen. Dat is lang genoeg om Gondwana nog te hebben meegemaakt.
Menu van de dag: leguaan
De leguanen konden dus vrij simpel naar de Pacifische eilanden Fiji en Tonga migreren. Maar waarom komen ze dan niet op de andere eilanden voor? Volgens de onderzoekers leefden de leguanen lang geleden ook daar, maar zijn ze er kort nadat de mens kwam uitgestorven. Waarschijnlijk stonden de leguanen op het menu van de ontdekkingsreizigers. Fiji en Tonga werden pas veel later door mensen bewoond, waardoor leguanen zich er heerlijk konden nestelen.
Volgens de onderzoekers sluit hun onderzoek de ‘vlothypothese’ niet helemaal uit, maar de optie van Gondwana – waarbij de leguanen welbeschouwd hele continenten als vlot gebruikten – is in ieder geval een stuk plausibeler.
