Nederlandse wetenschappers hebben één van de gevaarlijkste virussen vervaardigd: een zeer besmettelijke variant van H5N1.
Onderzoeker Ron Fouchier noemt het in een interview met ScienceInsider “waarschijnlijk één van de meest gevaarlijke virussen die je kunt maken”. Zijn onderzoeksteam heeft het virus vervaardigd. Het is een genetisch aangepaste variant van H5N1: beter bekend als het vogelpestvirus dat ook mensen kunnen krijgen. De onderzoekers hebben het zo aangepast dat het virus nu van fret op fret (dieren die vrijwel precies op dezelfde manier als mensen op griepvirussen reageren) overdraagbaar is.
Miljoenen doden
Wat de onderzoekers hebben gedaan is eigenlijk de ergste nachtmerrie van veel overheidsinstanties. Een dodelijk griepvirus creëren dat niet alleen van vogels op mensen kan worden overgedragen, maar dat in theorie ook van mens op mens kan worden overgedragen. Als zo’n virus ‘in het wild’ zou opduiken, zou het gemakkelijk miljoenen doden kunnen veroorzaken.
Leren
Is het dan wel zo’n goed idee om het te creëren? Fouchier denkt van wel. Het doel is uiteindelijk om meer te weten te komen over H5N1. Het veroorzaakt op dit moment relatief weinig problemen onder mensen, maar zou het virus de potentie hebben om ooit een pandemie te veroorzaken? Fouchier toont aan van wel. Hij paste een virus aan en tien generaties later was het zelfs via de lucht overdraagbaar. Als een fret in een kooi naast een zieke fret werd gezet, was hij korte tijd later zelf ook ziek. Om dat te bereiken moest Fouchier vijf mutaties in twee genen toepassen. En al die mutaties zijn al eens in de natuur aangetroffen, alleen nog nooit in één virusstam.
Overdraagbaar
Voor Fouchier het bewijs dat het virus weldegelijk echt gevaarlijk kan worden. Hij benadrukt dat alle virussen die totnogtoe tussen fretten konden worden overgedragen ook overdraagbaar waren van mens op mens. Grote kans dus dat de fretten ook in deze studie representatief zijn voor mensen.
Behandeling
Nu onderzoekers weten wat het virus moet doen om echt gevaarlijk te worden, kan er op specifieke mutaties gelet worden. Ook kan er alvast worden nagedacht over behandelingen.
Gevaarlijk?
Toch is lang niet iedereen enthousiast over het werk van Fouchier. Volgens sommigen wegen de voordelen niet op tegen de nadelen. Want wat als dit virus in verkeerde handen valt en wordt gebruikt als wapen? Of wat als het uit het lab ontsnapt? “Dit werk zou nooit moeten worden uitgevoerd,” laat Richard Ebright in het interview met ScienceInsider weten. Onderzoeker Paul Keim die zelf ook onderzoek deed naar H5N1 en overdraagbaarheid begrijpt dat ergens wel, zo stelt hij in hetzelfde interview. “Ik kan geen ander ziekteverwekkend organisme bedenken dat zo eng is als dit.” Om dat wat concreter te maken, vergelijkt hij het met antrax. “Ik denk dat antrax in vergelijking met dit helemaal niet eng is.”
De onderzoekers gaan hun studie binnenkort publiceren. Hun werk wordt op dit moment door andere wetenschappers beoordeeld en zal daarna in een wetenschappelijk tijdschrift verschijnen. Sommige wetenschappers pleiten ervoor om van publicatie af te zien. Zo moet voorkomen worden dat onderzoeksresultaten in verkeerde handen vallen.
