De ster bestaat vrijwel volledig uit materialen die voortkwamen uit de oerknal.
De stokoude ster heeft de weinig aantrekkelijke naam 2MASS J18082002–5104378 B gekregen. De ster heeft een massa die ongeveer vergelijkbaar is met 14% van de massa van onze zon. “Deze ontdekking is belangrijk, omdat we voor het eerst direct bewijs hebben gevonden dat heel oude sterren met een lage massa bestaan en tot op de dag van vandaag kunnen overleven, zonder zichzelf te vernietigen,” aldus onderzoeker Andrew Casey.Volgens onderzoeker Kevin Schlaufman is de ster uniek. “Deze vertelt ons iets belangrijks over de eerste generatie sterren.”
Zware elementen
De eerste sterren die na de oerknal ontstonden, bestonden vrijwel volledig uit elementen zoals waterstof, helium en kleine hoeveelheden lithium. Andere (zwaardere) elementen die we vandaag de dag in sterren aantreffen, werden in de kernen van deze eerste sterren geproduceerd en kwamen vrij toen de sterren explodeerden. De volgende generatie sterren ontstond uit het puin van die eerste generatie en sloten die zwaardere elementen die de eerste generatie sterren had voortgebracht, in, terwijl ze zelf ook weer meer van die zwaardere elementen produceerden. En die cyclus waarin sterren geboren worden en sterven ging maar door en met elke generatie nam het percentage van de massa van sterren dat uit andere elementen bestond dan die door de oerknal waren voortgebracht, toe.
Eén generatie
Afgaand op de elementen waaruit 2MASS J18082002–5104378 B is opgebouwd, denken onderzoekers dat deze ster misschien slechts één generatie van de oerknal verwijderd is; nog niet eerder is een ster met zo’n kleine concentratie zware elementen teruggevonden. Ter vergelijking: onze ster is zo’n 100.000 generaties van de oerknal verwijderd en bevat ongeveer net zoveel zware elementen als 14 Jupiters. 2MASS J18082002–5104378 B herbergt ongeveer net zoveel zware elementen als de planeet Mercurius.
In de buurt
Wat de vondst extra bijzonder maakt, is dat de ster – in tegenstelling tot andere sterren die slechts voor een klein deel uit zware elementen bestaan – deel uitmaakt van de ‘dunne schijf’ van de Melkweg: het deel van ons sterrenstelsel waarin ook de zon zich bevindt. Omdat 2MASS J18082002–5104378 B zo oud is, denken onderzoekers dat het aannemelijk is dat ons galactische buurtje veel ouder – zeker drie miljard jaar ouder – is dan gedacht.
Tot voor kort dachten onderzoekers dat kort na de geboorte van het universum eigenlijk alleen maar zware sterren ontstonden. En die zware sterren zouden we nu niet meer kunnen observeren, omdat ze heel snel door hun brandstof heen zijn en vrij snel exploderen. Maar de laatste jaren wijzen steeds meer simulaties uit dat er kort na de oerknal sterren met een lage massa kunnen zijn ontstaan die zelfs nu – 13 miljard jaar na de oerknal – nog in leven zijn. In tegenstelling tot grote, zware sterren kunnen sterren met een lage massa heel lang leven. Neem bijvoorbeeld de bekende rode dwergsterren. Hun massa is slechts een fractie van de massa van de zon, maar aangenomen wordt dat ze biljoenen jaren mee kunnen gaan. De ontdekking van 2MASS J18082002–5104378 B onderschrijft de theorie dat sterren die kort na de oerknal ontstonden, miljarden jaren stand konden houden én hint dat er misschien nog wel oudere sterren op ontdekking wachten.
