Het favoriete voedsel van onze snaterende watervrienden past ook prima op ons bordje, vinden onderzoekers van de Universiteit Wageningen. Is het een kwestie van tijd voor we een “eendenkroosje speciaal” bestellen bij de snackbar?
We zoeken steeds vaker vervangers van vlees. Vegetarische rookworstjes, biefstukjes en hamburgers: de fabrikant draait er zijn hand niet meer voor om. Maar ook andere mogelijkheden om de benodigde eiwitten die we normaliter uit vlees halen, uit andere voedselbronnen te halen, onderzoeken we grondig. Volgens bioloog dr. Ingrid van der Meer, Manager Business Unit Bioscience uit Wageningen, mag het eendenkroos – dat ook wel waterlinzen wordt genoemd – niet ontbreken in dit onderzoek. “Waterlinzen zijn een soort bladgroente waar erg weinig vezels in aanwezig zijn omdat het drijft op water. Er zitten geen anti-nutritionele factoren aan en we hebben aangetoond dat het zeer geschikt is voor de menselijke spijsvertering. Het kan dus heel goed gegeten worden.”
Eendenkroos al bekend in 17e eeuw
“Ik ben binnen de WUR is al zo’n zes jaar erg intensief bezig met onderzoek naar eendenkroos als mogelijke nieuwe plantaardige eiwitbron. Eendenkroos werd vroeger ook wel waterlinzen genoemd. Er is een oudhollands kruidenboek uit 1640, waarin al over waterlinzen gesproken wordt en hoe je het kan gebruiken en waartegen het allemaal goed werkte. En de naam waterlinzen vind je in heel veel landen”, verwijst Van der Meer naar het Duitse Wasserlinzen of lentilles d’eau, zoals de plant in Frankrijk genoemd wordt.
“We willen dan ook de naam waterlinzen aanhouden, als we het eendenkroos heel schoon en gecontroleerd telen om uiteindelijk voor humane consumptie te kunnen gebruiken. In verschillende Aziatische landen wordt het trouwens ook gewoon als groente op de markt verkocht,” aldus Van der Meer.
Geschikt als voedselbron voor mensen?
Je zou dus niet zeggen dat het eten van waterlinzen een probleem is. Toch is dat niet helemaal waar. De bioloog legt uit dat de wetenschap zich voor de uitdaging gesteld ziet, wetenschappelijk hard te maken dat waterlinzen geschikt zijn als menselijke voedselbron. “In Europa wordt het als een novel food gezien omdat het voor 1997 niet op grote schaal gegeten werd. Om het dan toegelaten te krijgen voor humane consumptie en de humane voedingsmarkt, moet je een dossier indienen met allerlei wetenschappelijk en technologisch bewijs: dat het veilig is en geen contaminanten, allergenen, toxische stoffen en dergelijke bevat, en dat mensen het goed kunnen verteren, dat het netjes geteeld kan worden en geen microbiologische contaminanten bevat, en hoe je het dan gaat telen, hoe het dan gegeten gaat worden, wat er allemaal inzit aan inhoudsstoffen, vitamines, micro- en macro-elementen, eventuele zware metalen, mogelijk anti-nutritionele stoffen. Maar ook of mensen het langere tijd achter elkaar kunnen eten zonder problemen. Dit vraagt om heel erg veel onderzoek en dat hebben we als WUR allemaal uitgevoerd. Onlangs konden we dan ook een dossier indienen bij de EFSA (European Food and Safety Authority, red.).”
Waterlinzen binnen jaar op ons bord
Daarmee is de massale gang van de waterlinzen naar onze eettafel nog niet geregeld, volgens Van der Meer. “Het kan soms jaren duren voor de EFSA goedkeuring geeft. Wanneer ze bij de EFSA extra vragen hebben, moeten wij bijvoorbeeld weer onderzoek doen en de resultaten laten zien. Maar ik verwacht dat we voor de waterlinzen binnen een jaar wel de goedkeuring hebben. Er zijn nog twee andere dossiers ingediend voor waterlinzen. Eén door een Amerikaans bedrijf dat een mengsel aan verschillende soorten als gedroogd product wil gaan vermarkten in Europa, en één dossier over een bepaalde extractie-methode die eendenkroos-eiwitconcentraat oplevert.”
In Wageningen heeft men de waterlinzen dan ook zeer serieus genomen. “Om al dit onderzoek te doen voor het dossier, hebben we mooie, schone en gecontroleerde teelt opgezet in simpele kassen. We hebben lijnen geïdentificeerd en geanalyseerd op inhoudsstoffen en mogelijke schadelijke stoffen en we hebben ook humane interventie-studies uitgevoerd. Bovendien hebben we in een tweede interventie-studie de vrijwilligers voor twee weken lang, verschillende gerechten met waterlinzen laten eten en als controle dezelfde maaltijden gegeven, maar dan gecombineerd met spinazie in plaats van met waterlinzen. De gerechten scoorden hetzelfde op onder meer smaak,” merkt Van der Meer optimistisch op.
Diepvriesblokjes en groentezakken
“Het ziet er dus erg goed uit. We denken aan waterlinzen die als diepvriesblokjes verkocht kunnen worden, net als spinazie. Of verwerkt in kant-en-klare producten, zoals soepen, stamppot en quiche. Ook kant en klare groentezakken, net zoals je nu voor bonen ziet, zijn een optie. We hebben nu ook een soort die zich mogelijk goed leent voor verkoop als versproduct en we doen onderzoek naar de verpakking daarvan.”
Voor wie toch niet zo happig is een menuutje te delen met eenden, doet Wageningen ook nog andere nuttige dingen met het kroos. “We zijn ook bezig met extractie van mooi wit eiwit uit eendenkroos en dat ziet er ook goed uit. Het lijkt heel mooi en goed bruikbaar eiwit op te leveren, dat toegepast kan worden in verschillende voedingsproducten. Maar ook hiervoor moet eerst een Novel Food-dossier ingediend worden.”
Voorlopig is er dus genoeg werk aan de winkel voordat we onze tanden kunnen zetten in de waterlinzen. Of de geëxtraheerde eiwitten van het plantje.
