Voor het eerst een stervende storm gefotografeerd op Neptunus

De storm woedt al bijna 2,5 jaar, maar zijn einde is nabij.

Ongeveer 4,5 miljard kilometer verderop, op de verste bekende grote planeet in ons zonnestelsel, woedt een onheilspellende, donkere storm. Deze donkere vlek op de planeet Neptunus was ooit groot genoeg om zich over een gebied van Boston tot Portugal uit te strekken. Maar uit een nieuwe foto van ruimtetelescoop Hubble blijkt dat de storm nu langzaam gaat liggen.

Op deze afbeelding is de ondergang van de gigantische donkere storm op de planeet Neptunus te zien. Afbeelding: NASA, ESA, and M.H. Wong and A.I. Hsu (UC Berkeley)

Tegengestelde richting
De storm wervelt precies de andere kant op dan de draairichting van de planeet. In zijn rotatie wroet hij materiaal uit de diepste krochten van de planeet los. Hoe de wervelstorm er precies uit ziet weten de onderzoekers niet. Het zou kunnen dat het materiaal in de donkere vlek waterstofsulfide is, met de doordringende geur van rotte eieren. “De deeltjes zelf zijn sterk reflecterend; ze zijn net iets donkerder dan de deeltjes uit de omringende atmosfeer,” legt onderzoeker Joshua Tellefson uit. Daarnaast is het ook onzeker hoe de wervelingen worden gevormd en hoe snel ze roteren. “Wat we wel weten is dat ze waarschijnlijk voortkomen uit een botsing tussen een oostwaartse en westelijke wind,” zegt onderzoeker Agustín Sánchez-Lavega.

Stormen op Neptunus spelen graag verstoppetje en verdwijnen net zo plotseling als dat ze komen. De eerste storm op de ijsreus werd waargenomen door ruimtevaartuig Voyager 2, aan het einde van de jaren tachtig. Sindsdien heeft alleen Hubble het vermogen gehad om de wervelstormen waar te nemen. In het midden van de jaren negentig ontdekte Hubble twee donkere stormen op Neptunus maar raakte ze al vrij snel weer uit het oog. De meest recente storm nam Hubble waar in 2015.

Jaren
Hoewel stormen op de planeet Jupiter voor zeker honderden jaren zichtbaar zijn, duren de wervelingen op Neptunus slechts enkele jaren. Maar dit is de eerste keer dat onderzoekers een stervende storm op de ijsreus op beeld vastleggen. Opvallend is dat de donkere vortex zich anders gedraagt dan wetenschappers voorheen dachten. Zo werd er voorspeld dat de storm waarschijnlijk naar de evenaar van Neptunus zou afdrijven. “Wanneer de storm te dicht bij de evenaar zou komen, zou deze opbreken en misschien wel een spectaculaire uitbarsting van wolken vormen,” zegt onderzoeker Michael H. Wong. Maar in plaats van naar de evenaar toe te draaien, buigt de storm af naar de zuidpool. Een grote explosie blijft daarmee uit.

Stormen op Neptunus zijn niet gemakkelijk waar te nemen. Zo zijn veel telescopen niet krachtig genoeg om de donkere vlek te kunnen spotten. Alleen telescoop Hubble heeft vrij zicht op de planeet. Voorlopig kan dus alleen Hubble ons meer vertellen over de fascinerende neptunische stormen die over de ijsreus razen.