Eerste bomen op aarde groeiden dankzij honderden mini-boompjes in hun lijf

Deze bomen waren een stuk complexer dan de bomen van vandaag de dag.

Dat hebben onderzoekers ontdekt nadat ze zich over de gefossiliseerde resten van een boom bogen die zo’n 374 miljoen jaar geleden in het noordwesten van het moderne China stond. De stam van deze boom blijkt ontzettend complex en verraadt dat deze boom – één van de eerste bomen op aarde – op een wel heel bijzondere manier groeide.

Xyleem
In bomen bevindt zich weefsel bestaande uit vaten (ook wel xyleem genoemd) dat water van de wortels naar de takken en bladeren transporteert. In de meeste bomen vormt het xyleem een cilinder waar elk jaar – onder de schors – een laagje omheen gevormd wordt (waardoor de bekende jaarringen ontstaan).

Ingewikkeld verhaal
Maar in de eerste bomen ging dat allemaal heel anders, zo hebben onderzoekers van de universiteit van Cardiff nu dus ontdekt. Bij deze bomen zat het xyleem enkel in de buitenste vijf centimeter van de stam, terwijl het hart van die stam hol was. De verschillende vaten waaruit het xyleem bestond, waren onderling met elkaar verbonden en vormden dus een compleet en tamelijk ingewikkeld netwerk van vaten. En in tegenstelling tot moderne bomen legden deze bomen niet elk jaar een nieuwe jaarring net onder hun schors. In plaats daarvan ontstond rond elk van de honderden vaten een jaarring. In feite hebben we hier dus een boom met daarin honderden mini-boompjes.

En naarmate die vaten uitdijden en het volume van de zachte weefsels rond de vaten toenam, nam ook de totale diameter van de boomstam toe. Maar tegelijkertijd ging door de groei van honderden mini-boompjes binnen de stam wel het netwerk van vaten kapot. Terwijl de boom groeide, moest deze dat netwerk dan ook continu repareren. En dat niet alleen: doordat het gewicht van de boom door de groeiende mini-boompjes onder de bast rap toenam, werd het weefsel aan de onderzijde van de stam naar buiten gedwongen.

Uniek
“Er is voor zover ik weet in de geschiedenis van de aarde geen andere boom die zoiets ingewikkelds heeft gedaan als deze boom,” stelt onderzoeker Chris Berry. “De boom scheurde zijn (xyleem-, red.)skelet uiteen en stortte tegelijkertijd onder zijn eigen gewicht in, terwijl hij in leven bleef, in de lengte en breedte groeide en de dominante plantensoort van die tijd werd.”

Het onderzoek roept verschillende vragen op. Bijvoorbeeld: waarom zijn de oudste bomen op aarde ook het ingewikkeldst? Dat is nog niet duidelijk. Ook wil Berry graag nog vaststellen hoeveel koolstof deze bomen uit de lucht haalden en of de bomen zo een stempel konden drukken op het aardse klimaat.

Bronmateriaal

"World's oldest and most complex trees" - University of Cardiff

Afbeelding bovenaan dit artikel: Xu and Berry, 2017

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd