Wetenschappers hebben voor het eerst gedetailleerde beelden gemaakt van superkleine bacteriën: waarschijnlijk de kleinste levensvormen op aarde. Uit de beelden blijkt dat de bacteriën heel bijzonder zijn.
De cellen hebben gemiddeld een volume van 0.009 kubieke micron (een micron is één miljoenste van een meter). Heel concreet betekent het dat er meer dan 150.000 van deze cellen in het puntje van een menselijke haar zouden passen. Aangenomen wordt dat kleinere levensvormen niet bestaan: als de cellen nog kleiner zouden zijn, zouden ze niet genoeg materiaal kunnen bevatten om leven mogelijk te maken. Dat schrijven de onderzoekers in het blad Nature Communications.
Bijzonder
Voor het eerst zijn van deze superkleine bacteriën met behulp van een microscoop zeer gedetailleerde beelden gemaakt. Uit de beelden blijkt dat de bacteriën heel bijzonder zijn. In de bacteriële cellen vinden we dicht op elkaar gepakte spiralen (waarschijnlijk DNA). Verder hebben de bacteriën haarachtige uitsteeksels, waarmee ze mogelijk contact kunnen leggen met andere bacteriën. Dat is geen overbodige luxe; uit het onderzoek blijkt dat hun stofwisseling zodanig is uitgekleed dat ze voor veel van hun eerste levensbehoeften waarschijnlijk afhankelijk zijn van andere bacteriën.
DNA
Het DNA van de piepkleine bacteriën onderschrijft dat. In het genoom van de bacteriën missen veel basale functies. Tegelijkertijd moeten de onderzoekers erkennen dat ze van een groot deel van de genen die in de bacterie werden aangetroffen niet weten wat hun functie is. Het genoom van de bacteriën is ongeveer één miljoen basenparen lang.
Belangrijk onderzoek
“We zijn het er nog niet over eens hoe klein een vrij levend organisme kan zijn en welke ruimtebesparende strategieën het gebruikt om zijn omvang te kunnen beperken,” vertelt onderzoeker Birgit Luef. “Ons onderzoek is een belangrijke stap richting het karakteriseren van de omvang, vorm en interne structuur van superkleine cellen.”
De bacteriën die de onderzoekers bestudeerden, leefden in grondwater en komen waarschijnlijk veelvuldig voor. “Deze bacteriën vinden we in veel omgevingen en waarschijnlijk spelen ze een belangrijke rol in microbiële samenlevingen en ecosystemen,” vertelt onderzoeker Jill Banfield. “Maar we begrijpen nog niet helemaal wat deze bacteriën doen.”
